- delven, produceren en vervoeren van kwik
- winnen en raffineren van goud
- bestanddeel van amalgaam gebruikt door tandartsenbestanddeel van conserveringsmiddelen, pigmenten, katalysatoren en smeerolieen
- onderdeel van thermometers, manometers, barometers, batterijen en bepaalde lampen, waarbij blootstelling mogelijk is bij het vervaardigen, verwerken, en opruimen van kapotte en afgedankte producten
Over deze laatste wijze van contact verscheen kort geleden een artikel dat beschrijft hoe 18 van de 21 werknemers in 2015 ziek werden door blootstelling aan kwikdamp. Dit gebeurde tijdens sloopwerkzaamheden in een fabriek in Zuid-Korea waar fluorescerende lampen werden gemaakt. Dit gebeurde in een slecht geventileerde ruimte onder de grond. Er werd nauwelijks gelet op het kwik dat uit de lampen vrijkwam. Het meeste sijpelde in de bodem. Van de 18 mensen met acute vergiftigingsverschijnselen bleven er na 18 maanden nog 10 over die nog altijd klachten hadden. In het artikel worden twee patiënten uitgebreid besproken, maar ik geef hier een overzicht van de vroege en late symptomen van kwikvergiftiging.
Vroege symptomen die optraden direct na blootstelling in wisselende mate bij de 18 werknemers optraden:
- huiduitslag en jeuk
- pijnlijke spieren
- slaapstoornissen
- hoesten en overmatige slijmvorming
- paresthesieën in armen en benen
- vermoeidheid
- hoofdpijn
- maag- en darmproblemen (misselijk, braken)
- tand en tandvleesproblemen (pijn, loszittende tanden, opgezwollen tandvlees
- urinewegproblemen
- oogklachten
- hoge bloeddruk
Zowel de werknemers als de behandelende artsen legden aanvankelijk geen verband met kwikvergiftiging, maar dachten aan verkoudheid en voedselvergiftiging.
Volgens de literatuur leidt blootstelling aan kwikdamp tot effecten op de luchtwegen, maag- en darmstelsel, nieren, huid en slijmvliezen en het zenuwstelsel. Bij het optreden van een chemische longontsteking kunnen mensen overlijden. Zo’n longontsteking treedt op bij concentraties boven 1 mg/m³) kwikdamp. Een van de eerste klachten van mensen is een metaalsmaak in de mond en een ontsteking van het mondslijmvlies. Klachten van maag en darmen zijn misselijkheid, braken, buikpijn en diarree. De nieren zijn een belangrijk orgaan en kwikblootstelling kan leiden tot eiwitlekkage, verminderde urineaanmaak en nierontsteking. Ook de lever kan ontstoken raken met verhoogde leverenzymen tot gevolg. De huid laat een rode huiduitslag zien met jeuk en overmatig zweten. Pijn in de vingers en tenen komt soms voor bij blootgestelde kinderen met schilferende en rode handpalmen en voetzolen.
Later optredende symptomen bij 10 van de 18 werknemers:
- vermoeidheid en vermoeibaarheid
- slapeloosheid en nare dromen
- angststoornissen
- huidaandoeningen
- nieraandoeningen
Van deze laatste groep werden 7 werknemers psychiatrisch behandeld voor slaapproblemen, angst- en depressieve klachten. Drie werknemers werden behandeld door de dermatoloog voor hyperpigmentatie, erythemateuze en op chlooracne lijkende huiduitslag. Drie werknemers kregen bewegingsstoornissen, twee werknemers hadden zwaan-vormige afwijkingen aan de vingers en twee werden behandeld voor ernstige paresthesieën (brandend gevoel, koude sensaties en pijn) en twee werknemers werden door de uroloog behandeld voor afwijkingen in de urinewegen en impotentie.
Volgens de literatuur ontstaan de late symptomen voor een belangrijk deel door beschadiging van het zenuwstelsel. Een beeld van toegenomen geïrriteerdheid, weinig geduld, vermijden van mensen, verlegenheid en slapeloosheid is kenmerkend voor kwikvergiftiging. Verder kan er bij kwikvergiftiging een tremor voorkomen, aanvankelijk een rust-tremor, maar later een intentie-tremor met grove en ritmische bewegingen. Deze tremoren komen voor in de handen, maar later kunnen ook de oogleden, lippen, tong en hoofd meedoen. Verder kunnen de cognitieve functies verslechteren met geheugen en aandachtsproblemen en onhandigheid. Daarnaast is kwik toxisch voor de nieren en dat kan zich uiten in milde afwijkingen zoals eiwitverlies tot nefrotisch syndroom en nierfalen, Ook huidaandoeningen komen voor met onder meer acrodynie, contacteczeem en hyperpigmentatie
Blootstelling
- Het zenuwstelsel raakt acuut beschadigd bij kwikdamp concentraties boven 0,1 mg/m3 , maar er zijn aanwijzingen dat bij chronische blootstelling ook al effecten optreden bij concentraties die 2-4 keer lager zijn.
- Niersymptomen komen voor bij blootstelling aan kwikconcentraties van 0,02–0.45 mg/m3.
- Longsymptomen kunnen zich ontwikkelen enkele uren na blootstelling aan kwikdamp concentraties van 1–3 mg/m3 .
Bron:
Sang Yoon Do, Chul Gab Lee, Jae Yoon Kim, Young Hoon Moon, Min Sung Kim, In Ho Bae and Han Soo Song, Cases of acute mercury poisoning by mercury vapor exposure during the demolition of a fluorescent lamp factory Annals of Occupational and Environmental Medicine, The official journal of the Korean Society of Occupational and Environmental Medicine 2017 29:19 https://doi.org/10.1186/s40557-017-0184-x
Lees ook factsheet over kwik