Acute PER intoxicatie van een elektricien

Sommige oplosmiddelen zijn risicovoller dan anderen. Dat geldt bijvoorbeeld voor PER. Perchloorethyleen (of tetrachloorethyleen) is een kleurloze vloeistof die in gebruik is (was) bij stomerijen en voor het schoonmaken en ontvetten van metaal. De stof kan gemakkelijk in het lichaam komen via inademing, inslikken en via de huid.

Geval van acute problemen door PER

on

Een man van 32 werkt al zes jaar als elektricien voor een onderhoudsafdeling van een elektriciteitsbedrijf. Bij een schoonmaakklus van een transformator onder de grond, verliest hij na 15 minuten het bewustzijn. Hij wordt door collega’s snel gered en naar het ziekenhuis gebracht waar hij terecht komt op de intensive care.

Hij is in coma (Glasgow Coma Scale = 2) en heeft problemen met ademen. Hij wordt geïntubeerd en vijf dagen beademd. Na zeven dagen kan hij het ziekenhuis zonder blijvend letsel verlaten. Beeldvormend onderzoek en bloedtesten leveren nauwelijks afwijkende waarden op. Alleen de concentratie perchloorethyleen (PER) in het bloed is bij opname 16 mg/l ; veel hoger dan de biologische grenswaarde in Spanje van 0.4 mg/l .

PER is inderdaad het oplosmiddel waarmee hij aan het werk was. De omgevingsmeting op de werkplek was 3400 ppm en dus veel hoger dan het tijdgewogen gemiddelde (TWA) van 20 ppm en de piekgrenswaarde (STEL) van 40 ppm voor kortdurende blootstelling. De elektricien droeg wel persoonlijke beschermingsmiddelen zoals beschermende kleding en een actief kool masker, maar dit is onvoldoende om hem te beschermen in de besloten ruimte.

Kinetiek en toxiciteit

Zoals gezegd wordt PER opgenomen via ademhaling, inslikken en via de huid. Het meeste daarvan wordt via de ademhaling ook weer uitgeblazen. Slechts 10% wordt omgezet in het lichaam en in het lichaam uitgescheiden als trichloorazijnzuur. PER is irriterend voor de huid en slijmvliezen en bij concentraties boven 2000 ppm treedt depressie van het centrale zenuwstelsel op en ontstaat longoedeem met ademhalingsproblemen. Bij fataal afgelopen acute vergiftigingen zijn bloedconcentraties van 44 mg/l en 158 mg/l vastgesteld. Chronische blootstelling aan PER kan leiden tot neuropsychologische veranderingen passend bij het Organo Psycho Syndroom of Chronische Toxische Encefalopathie.

Minder risicovolle alternatieven

De auteurs van het vrij toegankelijk artikel bespreken een aantal alternatieven voor PER, die overigens ieder op zich ook weer bijwerkingen en risico’s kennen. Achtereenvolgens komen de volgende stoffen aan de orde:

  • Alifatische koolwaterstoffen
  • D-limoneen
  • HCFC-141b (1,1-dichloro-1-fluoroethaan)
  • vloeibaar kooldioxide
  • Propyleen glycol ethers
  • Siloxaan
  • N-propylbromide

Waar mogelijk zou het gebruik van het risicovolle PER moeten worden vervangen door gebruik van een ander middel. Is dit niet mogelijk dan zal meer aandacht moeten worden besteed aan de persoonlijke beschermingsmiddelen en met name de maskers. Dat geldt bij uitstek bij het werken in besloten ruimtes.

Bron

Sanz-Gallen, P., Sanz-Ribas, A., Martí-Amengual, G., Fernández-Colomé, J. (2019). Perchloroethylene: acute occupational poisoning and a proposal for its replacement with other less toxic substances. Medycyna Pracy, 70(3), 393-395. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00778