In de bouw worden werknemers geregeld blootgesteld aan cement. Dit leidt meestal niet tot acute gezondheidsproblemen. Wel wordt in de veiligheidsbladen gewezen op longaandoeningen na langere blootstelling, huid- en oogirritatie en eczeem.

Casus acute longproblemen

Maar hier heeft een 47-jarige bouwvakker toch grotere problemen. Hij meldt zich op de spoedeisende hulp met kortademigheid die de dag ervoor is begonnen. Hij is bekend met diabetes, hoge bloeddruk en teveel vetten in het bloed, maar niet met longklachten. Hij rook wel. Desgevraagd vertelt hij in de bouw te werken en de vorige dag heeft hij langdurig beton gemengd, waarbij hij een aantal keren in een dichte cement mist bezig is geweest. Eenmaal thuis wordt hij toenemend kortademig met pijn op de borst en aanhoudend hoesten.

Bij aankomst in het ziekenhuis is sprake van een laag zuurstofgehalte in het bloed (84%) en een snelle hartslag. Hij krijgt daarom zuurstof. Er zijn geen aanwijzingen voor problemen met het hart. Wel is sprake van een leucocytose en op de thoraxfoto zijn beiderzijds multifocale afwijkingen te zien. Op basis van het volledige onderzoek is de differentiaal diagnose pneumonie, aspiratie, bloeding in de long of acute respiratory distress syndrome (ARDS). Omdat zijn toestand verslechtert, wordt hij opgenomen op de intensive care en aan de beademing gelegd.

Hoewel hij geen koorts heeft, wordt hij behandeld met antibiotica en intraveneuze steroïden. De bloedkweken zijn negatief. Na drie dagen kan hij zonder de beademing en na zes dagen mag hij naar huis met prednison met als ontslagdiagnose: multifocale longontsteking en ADRS. Bij een controlebezoek na een maand voelt hij zich goed en heeft geen luchtwegklachten meer.

Beton en cement

Beton is een samengesteld materiaal dat bestaat uit gemalen steen en zand (aggregaat) dat aan elkaar verbonden wordt door cement en water. Portland cement is het meest gebruikte type cement en bestaat uit een mengsel van calcium oxide en silicium oxide met geringe hoeveelheden chroom, cobalt en nikkel. Aggregaat wordt gemengd met droog Portland cement en water en vormt zo een dikvloeibare massa die eenvoudig gevormd kan worden. Het mengsel reageert met het water en hard geleidelijk uit.

Betonwerkers staan bloot aan beton- en cementstof tijdens het mengen, gieten, afwerken en schoonmaken. Cementstof is irriterend voor de luchtwegen en langdurige blootstelling kan leiden tot chronisch hoest, piepen en een verminderde longfunctie. Er zijn zelden gevallen beschreven met een acuut beloop zoals hierboven. De onderzoekers gaan in op de mogelijke biologische mechanismen, waarbij zowel naar irritatie als allergie wordt gekeken.

Inademing cementstof voorkomen

Vaak wordt beton al gemengd aangeleverd op bouwplaatsen en is de kans op inademing van cementstof daarmee beperkt. Het grootste risico lopen werknemers die zelf beton mengen op hun werkplek. Hierbij zijn algemene maatregelen om stof te beperken van belang, maar wanneer die niet genomen zijn, is het verstandig inademing van cementstof zoveel mogelijk te voorkomen door gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Bron

SHIHAB ALI, MD; RACHEL WIGHTMAN, MD; JASON HACK, MD Acute Respiratory Failure from Cement Exposure: A Case Report and Review of the Literature FEBRUARY 2019 RHODE ISLAND MEDICAL JOURNAL