- Longproblemen in de koffieproductie (1)
- Longproblemen in de koffieproductie (2)
- De verborgen risico’s van koffie maken
- Barista met stressfractuur in sleutelbeen
- Aromastoffen in de koffieproductie
Een stressfractuur van het sleutelbeen is zeldzaam. Er zijn zo’n 10 beschreven gevallen in de literatuur, allemaal bij sporters met een grote schouderbelasting. Recent is echter een werkgerelateerde breuk van het sleutelbeen beschreven bij een 30-jarige barista.
Barista met gebroken sleutelbeen
De vrouw kreeg plotseling pijn in het sleutelbeen zonder dat sprake was van een ongeval. De behandelaars op de eerste hulp maakten een foto, maar zagen in eerste instantie de niet gedisloceerde breuk (de botstukken staan netjes tegenover elkaar) van het sleutelbeen over het hoofd. Ze werkte daarna gewoon door, maar toen de klachten toenamen is na twee weken opnieuw een foto gemaakt. Nu werd de inmiddels wel gedisloceerde breuk wel gezien. Bij onderzoek waren er geen bijkomende medische risico’s om deze stressfractuur te verklaren.
Bij het uitgebreid opnemen van de arbeidsanamnese bleek de meest waarschijnlijke oorzaak in het werk te liggen. De vrouw werkte fulltime als barista. Dit is iemand die is gespecialiseerd in het bereiden en serveren van koffie, vooral espresso en afgeleide soorten koffies (cappuccino, latte macchiato, espresso macchiato, etc.). De term ‘barista‘ komt uit het Italiaans en betekent letterlijk ‘barman’.
Ze vertelde dat de pijn fors toe bij de mechanische belasting van het aanstampen van de gemalen koffie in het filter van de espressomachine. Hierbij moet ten behoeve van goede espresso een druk van 30 pounds per square inch = 2,07 bar per cm2 = 2,1 kg per cm2 worden uitgeoefend. Deze barista oefende naar schatting per dag een totale kracht uit van 6000 pounds of 2720 kg tijdens haar werk.
Door geen kracht uit te oefenen is de breuk uiteindelijk goed genezen. Aanpassingen in het werk die kunnen worden overwogen zijn onder meer een fijnere maling van de koffie, waardoor minder druk hoeft te worden uitgeoefend.
Stressfracturen
Stressfracturen kunnen ontstaan wanneer de belasting van botten de belastbaarheid overstijgt. Het gaat meestal om vaak herhaalde belasting die meestal niet maximaal is. Het kan gaan om vermoeidheidsbreuken, waarbij de belasting verhoogd is, of om insufficiëntiefracturen, waarbij de belastbaarheid van het bot verlaagd is door bijvoorbeeld osteoporose.
De meest bekende vorm is de marsfractuur, die kan ontstaan door lang lopen. Een stressfractuur is dan ook voor het eerst beschreven bij een jonge militair met een gezwollen en pijnlijke voet, halverwege de 19e eeuw in Pruisen. Eind 18e eeuw werd via röntgenfoto’s aangetoond dat het bij een marsfractuur meestal gaat om een breuk in een middenvoetsbeentje.
Nu komen stressfracturen vooral voor bij sporters met name in voeten en benen. Zo beschreven Bron et al. in 2007 drie vermoeidheidsfracturen aan de voeten bij hardlopers zonder bijkomende klachten. Maar zelfs bovenbeen breuken kunnen een stressfactuur zijn, zoals onder meer beschreven bij een 28-jarige marathonloopster (Steutel et al. 2019).
Stressfracturen van de schouders, armen, polsen en hand zijn ook bekend van sporters die vaak herhaalde bewegingen hebben met de bovenste ledematen. Denk aan discuswerpers, tennissers, zwemmers of gewichtheffers. Of aan bowlers bij cricket (Read and Bell, 2008).
Zowel bij stressfracturen in de sport (al dan niet professioneel) als in het werk is een nauwkeurige anamnese over alle activiteiten van belang om inzicht te krijgen in de oorzaak. Vervolgens kan dat duidelijk maken op welke manier problemen in de toekomst kunnen worden voorkomen.
Bronnen
Yusuf, B. S., Segaren, N., Segaren, N., & Di Mascio, L. (2020). Barista’s fracture: a new occupational hazard. JRSM Open, 11(5), 2054270420918493.
J.L. Bron, G.B. van Solinge, A.R.J. Langeveld, T.U. Jiya en P.I.J.M. Wuisman Drie tevoren gezonde personen met een vermoeidheidsfractuur Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:621-6
Linda Steutel, Rob Verdonschot, John van Ochten, Kim Morais, Amber Hoek Stressfractuur van de femurhals bij een marathonloopster Huisarts & Wetenschap, 4 juni 2019
Read, J.A., Bell, P. Clavicular stress fracture in a cricket fast bowler: A case report. J Med Case Reports 2, 306 (2008).