In zeldzame gevallen kan schade aan de nieren leiden tot een beeld met botpijn, spierpijn, spierzwakte en afwijkingen in de elektrolyten in het lichaam. Hoewel hypofosfatemie osteomalacie meestal een genetische oorzaak heeft, is het ook mogelijk dit te verwerven. Zelfs door blootstelling in het werk, zoals blijkt uit onderstaand artikel.
In allerlei beroepen komen mensen in contact met metalen en een aantal daarvan brengen gezondheidsrisico’s met zich mee. Het bewerken van metalen, zeker bij verwarmen zoals bij lassen, snijden, solderen en dergelijke veroorzaakt stof, damp en rook die via inademing in het lichaam wordt opgenomen. Zeker in een meer ambachtelijke werksituatie met weinig ventilatie en persoonlijke bescherming kan blootstelling hoog zijn.
Hypofosfatemie osteomalacie bij zilver smeden
Een recent artikel uit India beschrijft drie gevallen van te hoge blootstelling aan cadmium en nikkel bij mensen die werken als zilversmid bij het maken van sieraden. Het zilver dat zij verwerken is meestal gemengd met cadmium en nikkel en bij het solderen komen dampen vrij.
De eerste patiënt is 44 en heeft sinds twee jaar last van toenemende pijn in de botten en spierzwakte. Behalve suikerziekte en een langzaam werkende schildklier zijn er aanwijzingen dat de nieren slecht functioneren. Na uitgebreid onderzoek wordt daarom de diagnose hypofosfatemie osteomalacie ten gevolge van renale dysfunctie gesteld. Vanwege zijn werk als zilversmid wordt een screening gedaan op metalen, waarbij cadmium veel te hoog is.
De tweede patiënt is 40 jaar en heeft al 10 jaar klachten van spieren en gewrichten. Bij onderzoek blijkt sprake van spierzwakte en pijn in de spieren, vooral van de benen. Hij blijkt afwijkingen aan de nieren te hebben en bij bloedonderzoek heeft ook hij een verhoogd cadmium, passend bij zijn werk als zilversmid. Ook hij krijgt de diagnose de diagnose hypofosfatemie osteomalacie ten gevolge van renale dysfunctie.
De derde patiënt is 43 en heeft pijn in heupen en lage rug. De spierkracht in de bovenbeen spieren is duidelijk verminderd. Ook hij heeft nierfunctiestoornissen en een verhoogd cadmium in het bloed. Ook hier is de diagnose hypofosfatemie osteomalacie ten gevolge van renale dysfunctie.
Bij alle drie is sprake van bij de diagnose passende afwijkingen op de röntgenfoto’s, met pseudofracturen in de bovenbenen. Alles worden medicamenteuze behandeld, wat hun gezondheid in de loop van maanden flink verbeterd. Ze krijgen ook het advies ander werk te zoeken zonder blootstelling aan cadmium.
Werkomstandigheden en blootstelling
In de discussiesectie beschrijven de auteurs de werkomstandigheden van deze ambachtelijke zilversmeden: kleine ruimtes met onvoldoende ventilatie. Ze werken dicht op de oven waar in ijzeren bakken metalen als zilver, koper, zink, cadmium en nikkel worden gesmolten om het zilversoldeer te bereiden. Hiermee worden staafjes zilver van verschillende lengte gegoten. Deze staafjes worden vervolgens tot sieraden worden gemaakt.
De auteurs verwijzen naar de al langer bekende effecten van cadmium op de nierfunctie. Dit metaal wordt gestapeld in de nieren en heeft een zeer lange halfwaardetijd. Het kan zowel de glomerulus als de tubulus in de nieren beschadigen en tot nierfalen leiden. Overigens kan ook een te hoog nikkel bijdragen aan een slechte nierfunctie.
Paul et al. 2020 benadrukken dat het van belang is de werksituatie te evalueren wanneer bij volwassenen sprake is van hypofosfatemie osteomalacie. Hoewel zeldzaam kan in bepaalde beroepen blootstelling aan zware metalen een rol spelen
Effect van cadmium op nier en bot
De meest ernstige vorm van cadmium geinduceerde nier- en botklachten is Itai-Itai ziekte (“Ouch-Ouch disease”) . Vlak na de tweede wereldoorlog werd de ziekte in Japan vastgesteld bij 187 mensen die langs de sterk met Cadmium vervuilde Jinzu rivier woonden. De klachten waren renale bloedarmoede, nierfunctiestoornissen en osteomalacie. In 2006 is door Umemura en Wako gekeken naar de pathogenese van de osteomalacie, maar dat leverde geen eenduidig beeld op. Ze opperen twee mechanismen: 1) Bij slecht functionerende nieren treedt verlies op van fosfaat en calcium wat een negatieve invloed heeft op de botaanmaak. 2) Een ander mogelijk mechanisme is een rechtstreeks effect van cadmium op het bot.
Overigens is het effect van cadmium op de nieren en botten van werkenden al lang geleden beschreven door onder meer Kazantzis in 1979. Hij beschrijft daarin hoe het verder ging met eerder beschreven werknemers met langdurige (28-45 jaar) blootstelling aan cadmiumsulfide en cadmiumoxide stof en damp. Zes mannen hadden duidelijke nierfunctiestoornissen met verhoogde uitscheiding van calcium. Twee hadden ook nierstenen en een van hen had een vitamine D resistente osteomalacie.
Bron
J Paul, K E Cherian, N Thomas, T V Paul, Hypophosphataemic osteomalacia due to cadmium exposure in the silver industry, Occupational Medicine, Volume 70, Issue 3, April 2020, Pages 207–210, https://doi.org/10.1093/occmed/kqaa001
Het volledige artikel is via Researchgate te lezen
Takashi Umemura, Yumi Wako Pathogenesis of Osteomalacia in Itai-itai Disease 2006 Volume 19 Issue 2 Pages 69-74
George Kazantzis Renal Tubular Dysfunction and Abnormalities of Calcium Metabolism in Cadmium Workers Environmental Health Perspectives Vol. 28, pp. 155-159, 1979