In Nederland worden jaarlijks veel mensen ziek of arbeidsongeschikt door hun werk. Vaak komt dit door slechte werkomstandigheden en/of door te veel of te weinig belasting of onnodige en vermijdbare risico’s. Dit kan leiden tot letsels, aandoeningen en beroepsziekten.
Beroepsziekten zijn aandoeningen die geheel of gedeeltelijk worden veroorzaakt door werk of arbeidsomstandigheden. Beroepsziekten omvatten allerlei aandoeningen die sterk variëren in aard en ernst: van handeczeem tot asbestkanker en burnout.
Definitie van beroepsziekte
In de Arbowet wordt een beroepsziekte gedefinieerd als: “Een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden”.
In de praktijk worden verschillende definities gebruikt, afhankelijk van de manier waarop naar de beroepsziekte gekeken wordt. Wanneer het gaat om juridische procedures (aansprakelijkheidskwesties) en verzekeringen (compensatieregelingen) gelden voor de diagnose beroepsziekte meestal tamelijk strenge criteria. Deze worden in het buitenland ook gehanteerd om te bepalen of iemand recht heeft op een vergoeding of uitkering via een zogenaamde compensatieregeling. Het gaat dan vaak om de “klassieke beroepsziekten”, waarbij het verband tussen de blootstelling en de aandoening bewezen is, zoals asbestkanker en lawaaislechthorendheid.
Wanneer het gaat om preventie en arbozorg wordt de definitie van beroepsziekte vaak ruimer geformuleerd. Daarbij is het vaststellen van een verband tussen ziekte en werk een signaal om (preventieve) maatregelen te nemen. Bij deze ruimere definitie rekent men bijvoorbeeld ook psychische aandoeningen tot de beroepsziekten. Terwijl bij deze aandoeningen het werk in veel gevallen niet de enige oorzaak is.
NCvB
Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) gebruikt de volgende ruime definitie: “Een beroepsziekte is een klinisch waarneembare aandoening die in overwegende mate door het werk of arbeidsomstandigheden is veroorzaakt”. Of anders geformuleerd: “Een beroepsziekte is gezondheidsschade die er niet zou zijn geweest als de werkzaamheden niet zouden zijn uitgevoerd”.
Het vaststellen van beroepsziekten (diagnostiek) is nodig om tot behandeling en preventie van beroepsziekten te komen. In Nederland komen jaarlijks naar schatting meer dan 20.000 nieuwe gevallen van beroepsziekten voor. Dit leidt tot grote schade aan zowel de volksgezondheid als de economie.
Hieronder een aantal links naar korte beschrijvingen van veel voorkomende beroepsziekten, gericht op leken.
Beroepsgebonden long- en luchtwegaandoeningen
Beroepsgebonden huidaandoeningen
Beroepsgebonden psychische aandoeningen
Beroepsgebonden spier- en gewrichtsklachten
- RSI (Repetitive Strain Injury)
- Lage rugklachten
- Rugklachten door lichaamstrillingen
- Hand-arm-vibratiesyndroom
Beroepskanker
Beroepsgebonden neurologische aandoeningen
Beroepsgebonden infectieziekten
Beroepsgebonden aandoeningen van de zintuigen
Beroepsgebonden reproductiestoornissen
