Ziektebeeld
Het belangrijkste kenmerk van een depressie (depressieve stoornis) is een verlaagde stemming. Mensen ervaren dat als somberheid of als een onvermogen om plezier te beleven.
Als de oorzaak of oorzaken voor de depressie overwegend in het werk liggen spreken we van een beroepsgebonden of werkgebonden depressie.
Oorzaken
Een beroepsgebonden depressie vindt zijn oorzaak in de belastende psychische omstandigheden in het werk. Werkgebonden risico’s zijn onder andere:
- gebrek aan sociale ondersteuning in het werk (waaronder pesten);
- het hebben van een niet-passende functie;
- te veel werk en gebrek aan regelmogelijkheden in het werk (het werk niet zelf kunnen indelen);
- het werk stelt hoge psychologische eisen;
- het optreden van stressvolle gebeurtenissen in het werk;
- de procedures in het werk worden als onrechtvaardigheid ervaren.
Diagnostiek
De diagnose depressie zal door een arts gesteld moeten worden. Daarvoor hebben huisartsen en bedrijfsartsen een aantal hulpmiddelen die hieronder genoemd worden.
Huisarts en bedrijfsarts kunnen de Vierdimensionale Klachtenlijst (4-DKL) gebruiken, waarmee klachten en verschijnselen van stress kunnen worden onderscheiden van depressie, angst en het vertalen van psychische problemen in lichamelijke klachten (somatisatie).
Andere vragenlijsten die artsen kunnen gebruiken zijn de HADS (Hospital Anxiety Depression Scales) en de DASS (Depressie-Angst-Stress Schaal).
Huisarts en bedrijfsarts zullen de ernst van de depressie beoordelen en op een eenvoudig manier indelen (classificatie). Hierover is overeenstemming bereikt door huisartsen en bedrijfsartsen en hun beroepsorganisaties (LHV, NHG en NVAB) in een gemeenschappelijke samenwerkingsrichtlijn: Richtlijn Psychische klachten
Om te bepalen of een depressie beroeps- of werkgebonden is, zijn een aantal beslisregels geformuleerd. Deze zijn te vinden in de NCvB registratierichtlijn: NCvB richtlijn Beroepsgebonden Depressie
Vóórkomen
Depressie en depressieve stoornissen zijn psychische aandoeningen die veel voorkomen: 19% van alle Nederlanders krijgt op enig moment in zijn leven een depressie.
Het is niet bekend welk percentage van de depressies bij werknemers een beroepsgebonden depressie is.
Wel is bekend dat het in 2006 bij 6% van de meldingen van psychische beroepsziekten aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten om een beroepsgebonden depressie ging.
Preventie
Er zijn nog geen preventieve methoden beschreven waarmee het ontstaan van een depressie kan worden voorkómen bij mensen die nog geen depressieve klachten hebben (primaire preventie).
Wel is het mogelijk om bij sommige mensen met beginnende klachten door het aanleren van bepaalde vaardigheden (psycho-educatie), de klachten te verminderen.