Ziektebeeld
We spreken van lage rugklachten als er sprake is van pijn of andere als ongewenst ervaren klachten en verschijnselen onder de schouderbladen en boven de bilplooi. Daarbij kan al dan niet pijn uitstralen in één of beide benen.
Bij lage rugklachten maken we onderscheid tussen rugklachten door een bepaalde aandoening (bijvoorbeeld een hernia, lumbosacraal radiculair syndroom) en lage rugklachten waarvan niet bekend is wat precies de oorzaak is van de pijn. Deze laatste rugklachten noemen we aspecifieke lage rugklachten.
Bij lage rugklachten gaat het in 95% van de gevallen om aspecifieke lage rugklachten.
Bijna iedereen (ongeveer 70%) heeft ergens in zijn leven een periode last van aspecifieke lage rugklachten.
Het beloop (de prognose) van aspecifieke lage rugklachten is gunstig: 80-90% van de mensen herstelt vanzelf binnen 6-8 weken.
Oorzaken
De belangrijkste oorzaak is ouder worden (meer kans op rugklachten op latere leeftijd).
Oorzaken van rugklachten in het werk zijn tillen, herhaaldelijk buigen en/of draaien van de romp, blootstelling aan lichaamstrillingen en ontevredenheid over het werk.
Diagnostiek
Goed navragen van klachten van pijn in de rugpijn:
- Aard van de klachten, ontstaan (is er sprake van letsel door een ongeval?) en beloop van de huidige klachten
- Welke beperkingen geeft de rugpijn en is sprake van ziekteverzuim?
- Onderzoek om na te gaan of er sprake is van neurologische problemen zoals spierzwakte en/of gevoelsstoornissen
Zijn er klachten die wijzen op een specifieke rugaandoening zoals
- kanker doorgemaakt, onverklaard gewichtsverlies
- infectie als oorzaak: koorts, urinewegproblemen, huidinfectie
- wervelbreuk: medicijngebruik (corticosteroïden)
- leeftijd ouder dan 50 jaar
Zijn er risicofactoren in het werk
- lichaamstrillingen, tillen en sjouwen, draaien van de rug, voorovergebogen staan
- is er sprake van een beroepsziekte (NCvB, registratierichtlijn D004)
Zijn er factoren die het herstel en werkhervatting kunnen belemmeren, zoals
- Lange duur van de klachten (langer dan 6 weken)
- Ernstige beperkingen in het dagelijks functioneren
- Zwaar lichamelijk werk
- Psychische problemen: piekeren, slecht slapen, depressieve stemming (moe, lusteloos), andere, medisch onverklaarde, klachten?
Vóórkomen
Rugklachten komen veel voor in de beroepsbevolking (18-42%).
Preventie
Hoewel er allerlei hulpmiddelen en rugtrainingen op de markt zijn om rugklachten te voorkómen, is er nog weinig bekend over wat echt werkt. Maatregelen richten zich bij voorkeur op het verminderen van diep bukken, verminderen van blootstelling aan hoge trillingsniveaus en het tegengaan van handmatig tillen. Pas als deze maatregelen zijn genomen, is het zinvol om de tijd dat een werknemer is blootgesteld aan deze risicofactoren te beperken.
Voorbeelden van preventieve maatregelen en adviezen zijn:
- Actief zijn en blijven (ook tijdens het hebben van rugklachten) blijft het belangrijkste advies
- Organiseer het werk zo dat tillen en bukken zo veel mogelijk wordt voorkomen.
- Hulpmiddelen bij het tillen zijn effectief om rugklachten te voorkómen.
- Zorg voor juiste werkhoogtes zodat diep bukken wordt voorkómen. Dit lijkt een belangrijker maatregel dan alleen het gewicht van de last verminderen.
- Verminder lichaamstrillingen door goede geveerde stoelen en stimuleren van ‘rustig’ rijgedrag.
Het is zinvol te overleggen met een deskundige voordat grote investeringen worden gedaan in maatregelen. Een deskundige weet wat wel en niet kan werken. Tot slot: voor preventie van rugklachten wordt vaak geadviseerd om tiltraining te geven. Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat training in tiltechnieken niet bijdraagt aan preventie van rugklachten.