Blootstelling aan stof komt in zeer uiteenlopende beroepen voor. Een bestanddeel van stof dat cruciaal is voor het risico dat blootstelling met zich meebrengt is silica ofwel respirabel kristallijn silicium of kwarts. Het is een risico dat al zeer lang bekend is. Blootstelling aan silica kan leiden tot verschillende ziektebeelden, naast longaandoeningen ook auto-immuunaandoeningen, tuberculose en longkanker.

Epidemiologie

Ook komen er steeds meer aanwijzingen dat beroepsmatige blootstelling aan silica ook een ongunstige invloed heeft op het hart. Hart- en vaatziekten komen zoals blijkt uit epidemiologisch onderzoek meer voor bij mensen die blootstaan aan silica. Maar over het precieze effect is ook nog veel onduidelijk. Recent is echter een systematisch literatuuronderzoek met meta-analyse verschenen van Liu et al. (2020) waarin de relatie tussen beroepsmatige blootstelling aan silica en hartziekten nader is bekeken.

Meta-analyse

De onderzoekers hebben gezocht in verschillende databases (PubMed, ScienceDirect, Springer, EMBASE) naar artikelen verschenen tussen 1995 en juni 2019 die de relatie tussen beroepsmatige blootstelling aan silica en het risico op hartziekten beschrijven. Ze includeerden prospectieve, retrospectieve en retroprospectieve cohort studies. Hun zoekstrategie is ook gepubliceerd en interessant is dat ze ook hebben gezocht op woorden die verband houden met silica (“quartz, dust, coal, pottery, mine, sand,
granite and stone”). Als uitkomstmaten namen ze 1] pulmonale hartziekte, 2] ischemische hartziekte inclusief hartinfarct en coronaire aandoeningen en 3] overige hartziekten inclusief hypertensieve hartziekten en chronisch reumatische hartziekten

Studies en resultaten

Uiteindelijk zijn twintig cohortstudies geïncludeerd. De onderzochte groepen varieerden van 1827 tot 74.040 deelnemers. Zeven studies kwamen uit China, zes uit de Verenigde Staten, drie uit Zweden en Groot-Brittannië en een uit Zuid-Afrika. Hiervan gaven 14 informatie over ischemische hartziekten, vijf over pulmonale hartaandoeningen en 2 over overige hartaandoeningen. De kwaliteitsscores van de studies waren redelijk tot goed.

Voor alle hartziekten samen wordt een significante toename van het risico gevonden bij blootstelling aan silica. Het relatieve risico in de meta-analyse is 1,08 (meta-RR=1,08, 95% BI 1,03 tot 1,13). Voor ischemische hartziekten is het verband kleiner dan voor pulmonale hartziekten. Het sterkste bewijs is er voor pulmonale hartziekten: een meta-RR van 1,24 (95% BI 1,08 tot 1,43) bij wel/niet blootgesteld en van een meta-RR van 1,39 (95% BI 1,19 tot 1,62) in de analyse op basis van expositie-respons.

Conclusie en mogelijk mechanisme

De auteurs concluderen dat werkenden blootgesteld aan silica een verhoogd risico lopen op hartziekten, met name pulmonale hartziekten. Voor specifieke werkplekken en werksituaties komen uiteenlopende resultaten naar voren. Combinatie van silica-blootstelling met andere risicofactoren zoals roken levert een extra verhoogd risico op, vooral voor ischemische hartziekten. Mogelijk geldt dat ook voor co-morbiditeit van andere luchtwegaandoeningen.

Het biologische mechanisme dat ervoor zorgt dat blootstelling aan silica leidt tot hartziekten is nog niet duidelijk. Van blootstelling aan kolenstof (coal dust) is bekend dat het kan leiden tot extra aanmaak van de factoren waarmee witte bloedcellen worden aangetrokken en zorgt dat het enzym alfa-1-antitrypsine (A1AT) wordt beschadigd. Zowel een verhoogd aantal witte bloedcellen als A1AT deficiëntie gaan samen met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen. Bovendien zou silica-blootstelling ontstekingen kunnen bevorderen, die mogelijk een rol spelen bij aandoeningen van de coronaire vaten van het hart.

Bron

Liu K, Mu M, Fang K, et al. Occupational exposure to silica and risk of heart disease: a systematic review with meta-analysis BMJ Open 2020;10:e029653. doi: 10.1136/bmjopen-2019-029653

Series Navigation

<< Silicose en tuberculose systematisch bekekenDe tien dodelijkste beroepsziekten >>