Talk en talkpoeder zijn niet de stoffen die direct geassocieerd worden met gezondheidsschade. Toch kan blootstelling aan talk een oorzaak zijn van specifieke stoflongen, zoals hier eerder besproken. Daarbij is de blootstellingsweg inademing. Daarnaast kunnen we ook talk binnen krijgen via de mond; sterker nog, het is bestanddeel van verschillende voedingsmiddelen. Recent onderzoek lijkt ook uit te wijzen dat werken met talk eens mogelijke oorzaak is van beroepsgebonden kanker. Een kort overzicht gebaseerd op enkele recentere systematische reviews en meta-analyses.

Wat is talk?

Talk is een mineraal, een waterhoudend (gehydrateerd) magnesium-silicaat. De naam talk is afgeleid van het Perzische en Arabische woord talq. Het mineraal wordt ook wel speksteen of zeepsteen genoemd. Het wordt toegepast door beeldhouwers om beeldjes van te snijden omdat het zich door de geringe hardheid goed laat bewerken. Speksteen wordt ook gebruikt bij kachels omdat het zeer veel warmte kan opslaan en dat zeer langzaam weer afgeven.

Talk wordt ingezet als vulstof in papier, verf, rubber, kunststof en keramiek. Het wordt ook ingezet als poeder in de cosmetica en in medicijnen. Het is ook een voedingsadditief, onder meer gebruikt in rijst, hagelslag, kauwgom, snoep (drop) en bereid vlees. Het wordt meestal gebruikt vanwege het voorkomen van plakken (“anti-stick”)

Wanneer talk wordt gemalen ontstaat stof dat zogenaamde verlengde minerale deeltjes (of elongated mineral particles – EMPs). Deze deeltjes voldoen aan de WHO-definitie van vezel en ze kunnen zijn verweven met asbestvezels. Vaak worden ze aangeduid met asbestiform. Magnesium silicaat deeltjes die in bundels bij elkaar liggen met een kleine diameter en een grote lengte.

IARC

In het literatuuronderzoek van de International Agency for Research on Cancer (IARC) in 1987, worden talk poeders met en zonder asbestiforme vezels apart besproken. De IARC classificeert talk met asbestiforme vezels als “carcinogeen voor mensen” (groep 1). De IARC classificeert talk zonder asbestiforme vezels als “niet classificeerbaar als carcinogeen voor mensen” (groep 3).

Verschillende studies hebben verbanden vastgesteld tussen talk(poeder) en kanker. Hoewel internetinformatie ook verwijst naar huidkanker, is er vooral onderzoek gedaan naar longkanker, eierstokkanker en recent ook maagkanker.

Longkanker

Het verband tussen beroepsmatige blootstelling via inademing aan talk en longkanker is onder meer bekeken in een meta-analyse uit 2017 van Chang et al. In deze studie werden 14 observationele cohort studies opgenomen uit 13 publicaties. De heterogeniteit tussen de studies was hoog. Bij het samenvoegen (‘poolen’) van de data werd een meta-SMR van 1,45 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,22 – 1,72) gevonden voor longkanker bij de aan talk blootgestelde werkers. Opvallend was dat subgroep-analyses geen significant verschil lieten zien tussen blootstelling aan talk met en zonder asbestvervuiling. Hieruit concludeerden de onderzoekers dat ook asbestvrije talk het risico op longkanker zou doen toenemen.

Overiumkanker

In 2018 verscheen een meta-analyse van Berge et al. waarin gekeken is naar het risico van het gebruik van talkpoeder in de genitaal streek en een verhoogd risico op ovariumkanker. In deze meta-analyse zijn 24 case-control en drie cohort studies opgenomen. Ook bij deze studies is de heterogeniteit groot. De meta-analyse geeft een gecombineerd relatief risico (RR) voor het ooit gebruiken van talk in de genitaal streek en ovariumkanker van 1,22 [95% BI: 1,13–1,30]. Het RR voor case–control studies was 1,26 (95% BI: 1,17–1,35) en voor cohort studies 1,02 (95% BI: 0,85–1,20. De trend voor het RR gerelateerd aan duur en frequentie van gebruik van talk was zwak maar positief.

Op de conclusie dat talkpoeder het risico op ovariumkanker doet toenemen wordt door anderen betwist. Zo gaan Goodman et al. 2020 in een kritisch review van de literatuur in op het feit dat alleen een verband wordt gevonden in case-control studies, maar niet in cohort studies. Ook wijzen ze op het ontbreken van aanwijzingen in zowel experimenteel onderzoek als dierproeven. Zij menen dat de bevindingen in eerder onderzoek beter passen bij het ontbreken van een verband tussen het gebruik van talk in de genitaalstreek en ovariumkanker.

Maagkanker

Chang el al. 2020 hebben recent een meta-analyse uitgevoerd naar het risico op maagkanker bij beroepsmatige blootstelling aan talk. Ze namen alleen 13 observationele cohort studies op uit 12 publicaties. Bij samenvoegen van de data vonden ze een significant verhoogd relatief risico van 1,21 (95% BI: 1,03—1,42) voor maagkanker. In de subgroep-analyse bleek dat ook werkenden blootgesteld aan asbestvrije talk een verhoogd (maar niet significant) risico hadden op maagkanker: mRR = 1,26 (95% BI: 0,97—1,63). Ze concluderen dat meer onderzoek nodig is om de veiligheid van werken met talk te beoordelen. Daarbij gaat het vooral ook om het meenemen van co-morbiditeit (bijvoorbeeld helicobacter pylori infecties) en van andere blootstellingen in de werksituatie. Niettemin lijkt het er wel op dat talk ook zonder asbestiforme vezels het risico op kanker (licht?) kan verhogen.

Bronnen

Chang, C. J., Tu, Y. K., Chen, P. C., & Yang, H. Y. (2017). Occupational exposure to talc increases the risk of lung cancer: a meta-analysis of occupational cohort studies. Canadian respiratory journal, 2017.

Berge, W., Mundt, K., Luu, H., & Boffetta, P. (2018). Genital use of talc and risk of ovarian cancer: a meta-analysis. European Journal of Cancer Prevention, 27(3), 248-257.

Julie E. Goodman , Laura E. Kerper , Robyn L. Prueitt & Charlotte M. Marsh
(2020) A critical review of talc and ovarian cancer, Journal of Toxicology and Environmental Health, Part B, 23:5, 183-213

Chang, C. J., Tu, Y. K., Chen, P. C., & Yang, H. Y. (2020). Talc exposure and risk of stomach cancer: Systematic review and meta-analysis of occupational cohort studies. Journal of the Formosan Medical Association, 119(4), 781-792.

Series Navigation

<< Is beroepshuidkanker agressiever?Leverkanker in het beroep >>