Loodvergiftiging ten gevolge van chronische loodblootstelling in het werk geldt als een voorbeeld van een klassieke beroepsziekte. Vaak wordt er dan bij gezegd dat het tegenwoordig niet meer voorkomt. Dat mag gelden voor de klassieke productiebedrijven, maar niettemin kom je soms nog zorgelijk hoge loodwaarden tegen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan schietinstructeurs die vooral binnen werken of aan kunstenaars die glas in lood maken. Maar ook bijvoorbeeld aan mensen die uit stukken lood koppelingen voor dak en regenpijp snijden en solderen: de zogenaamde hemelwaterafvoeren.
In vele buitenlanden is loodblootstelling nog wel een beroepsgebonden risico. Bij een bezoek anderhalf jaar geleden aan een arbeidsgeneeskundige kliniek in Košice in Slowakije, bleek dat bij de lokale autofabrieken nog geregeld zeer hoge lood-in-bloedwaarden voorkomen. Mensen worden er soms zelfs voor opgenomen (ja, ze hebben een eigen ziekenzaal). Geregeld worden dan ook nog case reports gepubliceerd over de gezondheidsgevolgen van hoge blootstelling aan lood. Vaak wordt lood als oorzaak echter pas laat onderkend. Zo ook in deze recent gepubliceerde casus van een ziekenhuis in Brighton, Massachusetts in de Verenigde Staten.
Een schilder met kortademigheid bij inspanning
Op de spoedeisende hulp meldt zich een man van 39 met klachten van kortademigheid bij inspanning en oedeem aan de voeten. Hij heeft de klachten een maand. Zijn hartslag is met 105/min hoog, evenals zijn bloeddruk (150/95). Hij heeft geen koorts en de zuurstofsaturatie is 94%. Bij onderzoek wordt een verhoogde veneuze druk gemeten en zijn er ruisen aan de longen en het hart.
Sinds zijn 35e jaar heeft hij hoge bloeddruk die met de normale middelen niet onder controle kan worden gebracht. Zijn hartfunctie is bij onderzoek normaal. Uitgebreid onderzoek naar de oorzaak van de hypertensie levert niets op. Hij heeft nooit gerookt, drinkt slecht incidenteel alcohol en gebruikt geen drugs. Suikerziekte komt in de familie voor, maar hij heeft het niet. Hij werkt als schilder.
Uitgebreid onderzoek laat zien dat het hart nu vergroot is. Vooral de linker kamer en iets minder de rechter kamer zijn verdikt en functioneren aanzienlijk onder de maat. Ook nu wordt geen oorzaak gevonden. Hij wordt behandeld voor hartfalen en verder poliklinisch begeleid.
Loodhoudende verf
Op de polikliniek is aandacht besteed aan zijn werk. Hij werkte sinds zijn 25e als schilder en bleek daarbij geregeld blootgesteld te zijn geweest aan loodhoudende verven. Hij droeg geen beschermende middelen in zijn werk. Zijn lood-in-bloedwaarde bleek fors te hoog: 41 μg/dl (normaal is 0 – 4,9 μg/dl). Hem is geadviseerd om ander werk te gaan doen zonder blootstelling aan lood en de waarden te blijven controleren. Niet meer blootgesteld daalden de bloedwaarden snel naar 15 μg/dl. Twee maanden later waren ook de afwijkingen aan het hart sterk afgenomen en was de hartfunctie een stuk beter.
Twee jaar lang ging het goed en had hij weinig klachten. Daarna ging hij naar de huisarts omdat hij opnieuw klachten kreeg. Hij bleek zijn werk als schilder te hebben hervat en gebruikte nog altijd geen beschermingsmiddelen. Zijn lood-in-bloed was weer opgelopen tot 38.7 μg/dl. De afwijkingen aan het hart waren weer toegenomen. Hij weigerde echter zijn werk op te geven en daarom is veel energie gestoken in het leren omgaan met de juiste beschermingsmiddelen. Hiermee lukte het toch om het loodgehalte flink terug te dringen, waarmee ook de afwijkingen aan het hart langzamerhand minder werden.
Lood invloed op hart en vaten
De auteurs van het vrij toegankelijke artikel gaan uitgebreid in op de literatuur over de invloed van lood op hart- en vaten. Daarover is nog lang niet alles bekend, al wordt steeds duidelijker dat slecht op therapie reagerende hoge bloeddruk een gevolg kan zijn van chronische loodblootstelling. Dat lijkt ook een mogelijkheid bij deze patiënt. Verder worden loodblootstelling en loodvergiftiging ook in verband gebracht met aandoeningen van de coronaire vaten, met beroertes, met perifere arteriële aandoeningen en met een toename van cholesterol.
De auteurs gaan er echter van uit dat het ook kan gaan om een rechtstreeks effect van lood op de hartcellen waardoor een myocarditis of cardiomyopathie ontstaat. Veel is daarover nog niet bekend, want dit geval is het vierde geval van cardiomyopathie dat ze in de literatuur hebben gevonden. Ze hopen dat me deze beschrijving artsen meer alert zullen zijn op chronische loodblootstelling als oorzaak voor hart- en vaatziekten.
Bron
Hegde, S., Maysky, M., & Zaidi, A. (2020). A Rare Case of Lead-Induced Cardiomyopathy. JACC: Case Reports.
Lees ook
Zelfs geringe loodblootstelling heeft invloed op hart- en vaten