Het aantal mensen dat dagelijks gedurende een aantal uren aan een computer werkt is gigantisch. Dit computerwerk kenmerkt zich door een lage lichamelijke belasting, vaak een statische houding en weinig lichamelijke activiteit. Computerwerkers lopen daardoor gezondheidsrisico’s die samengaan met weinig lichaamsbeweging. Ook lopen zij meer kans op spier- en gewrichtsaandoeningen, vooral van het bovenlichaam: nek, schouders, rug, armen, handen en pols. De vraag is of deze klachten met meer aandacht voor lichaamsbeweging kunnen worden voorkomen.
Beweegrichtlijn
In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor het nut van gezond bewegen. Dit wordt in veel landen uitgewerkt in een beweegrichtlijn die echter inmiddels ook al een aantal keren is aangepast. In 2020 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (Bull et al. 2020) een nieuwe beweegrichtlijn geformuleerd om een zittende levensstijl tegen te gaan. Die komt in grote lijnen op het volgende neer:
- Bewegen is goed, meer bewegen is beter.
- Doe minstens 150 minuten per week aan matig-intensieve inspanning, verspreid over diverse dagen.
- Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen.
Ik moet eerlijk toegeven dat ik tot voor kort niet op de hoogte was van het derde advies voor spier- en botversterkende oefeningen.
Onderzoek onder computerwerkers
Portugese onderzoekers (Moreira et al. 2021) hebben recent onderzocht in hoeverre computerwerkers erin slagen te voldoen aan de beweegrichtlijn en of dat leidt tot minder spier- en gewrichtsklachten. Ze voerden het onderzoek uit bij een redelijke groot bedrijf in de autobranche (424 medewerkers). De computerwerkers daar zitten circa tweederde van hun tijd achter de computer. De deelnemers aan het onderzoek mochten geen gediagnosticeerde aandoening hebben van het houding- en bewegingsapparaat. Uiteindelijk namen 119 computer werkers deel; 82 mannen en 37 vrouwen tussen 21 en 50 jaar oud.
De deelnemers is gevraagd drie vragenlijsten in te vullen: een met vragen over de eigen gezondheid, het werk, levensstijl etc. (sociaal-demografisch) en daarnaast de gevalideerde Nordic Musculoskeletal Questionnaire (NMQ) om spier en gewrichtsklachten in kaart te brengen en de International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) om de aard en omvang van de lichaamsbeweging te bepalen. De gemiddelde leeftijd van de onderzoekgroep 34,3 jaar en de gemiddelde body mass index (BMI) was 25,06 kg/m2. De vrouwen hadden een lagere BMI (23,1) dan de mannen (25,8).
Klachten en lichaamsbeweging
Van de deelnemers gaf 56,3% aan in de afgelopen 12 maanden last te hebben gehad van lage rugklachten, 43,7% had last van nekklachten en 39,5% van schouderklachten. In de week voorafgaand aan het onderzoek geeft 23,5% aan last te hebben gehad van lage rugklachten, 17,6% van nekklachten en 12,6% van schouderklachten. Vrouwen hebben iets vaker last van de nek dan mannen, terwijl mannen wat vaker lage rugklachten aangeven.
Van alle deelnemers geeft 44,7% aan weinig lichaamsbeweging te hebben. Vrouwen bewegen iets vaker matig-intensief dan mannen en mannen bewegen iets vaker intensief dan vrouwen. Vrouwen zouden iets meer zitten dan mannen. Wat betreft voldoen aan de beweegnorm van de WHO was er weinig verschil tussen vrouwen en mannen. In beide groepen voldeed circa 60% aan deze richtlijn voor gezond bewegen.
Meer bewegen is minder pijn
Wanneer gekeken wordt naar de relatie tussen lichaamsbeweging en spier- en gewrichtsklachten blijkt dat deelnemers die voldoen aan de beweegrichtlijn minder spier- en gewrichtsklachten melden dan de groep die er niet aan voldoet. Deze verschillen zijn echter klein en niet voor alle lichaamsregio’s significant. Wel vonden de onderzoekers dat naarmate de lichamelijke inspanning bij de lichaamsbeweging groter was (gemeten in MET*), de spier- en gewrichtspijn als minder intensief wordt ervaren. Meer lichaamsbeweging leidt dus tot minder pijnklachten.
De onderzoekers concluderen dat er door het promoten van voldoende lichaamsbeweging winst te behalen is wat betreft de veel voorkomende spier- en gewrichtsklachten. Vooral de rug, nek en schouders van computerwerkers hebben baat bij het voldoen aan de beweegrichtlijn met een combinatie van voldoende lang matig-intensief bewegen en spierversterkende oefeningen.
MET tabel
* De MET-waarde is een meeteenheid binnen de fysiologie voor de hoeveelheid energie die een bepaalde fysieke inspanning kost, vergeleken met de hoeveelheid benodigde energie in rust. MET staat voor Metabolic Equivalent of Task en wordt ook wel het metabool equivalent genoemd. Hoe zwaarder de inspanning, hoe hoger de MET. Een tekst typen terwijl je zit achter je bureau heeft een MET van 1,8.
De onderstaande tabel geeft de MET-waarde voor volwassenen voor enkele activiteiten. De MET is uitgedrukt als de hoeveelheid verbrande kilocalorieën (kcal), per lichaamsgewicht in kilo, per aantal uur.
| ACTIVITEIT | MET-WAARDE |
|---|---|
| Computerwerk (tekst typen) | 1,8 |
| Hond uitlaten | 3 |
| Traplopen (langzaam) | 4 |
| Pingpongen | 4 |
| Wandelen (stevig) | 4,3 |
| Paardrijden | 5,5 |
| Hockey | 7,8 |
| Fietsen (stevig) | 8 |
| Zwemmen (zware inspanning) | 9,8 |
Bronnen
Bull, F. C., Al-Ansari, S. S., Biddle, S., Borodulin, K., Buman, M. P., Cardon, G., … & Willumsen, J. F. (2020). World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. British journal of sports medicine, 54(24), 1451-1462.
Moreira S, Ferreira MS, Criado MB, Machado J, Mesquita C, Lopes S, Santos PC. Occupational Health: Does Compliance with Physical Activity Recommendations Have a Preventive Effect on Musculoskeletal Symptoms in Computer Workers? A Cross-Sectional Study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021; 18(14):7604. https://doi.org/10.3390/ijerph18147604
Lees ook: