Bij de restauratie van schilderijen, keramiek en vele andere onderdelen van een museumverzameling wordt met verschillende chemische stoffen gewerkt. In het algemeen zullen de medewerkers zich bewust zijn van de eventuele risico’s daarvan.
Een wellicht onderbelicht risico is het hanteren van voorwerpen die in het verleden zijn geconserveerd met in het algemeen aanzienlijk schadelijker methoden dan heden ten dage worden gebruikt. Een van die stoffen is arseen en dan met name de anorganische vormen daarvan. Deze stoffen werden vroeger veel gebruikt bij het conserveren van organische producten zoals leer, vogelveren, opgezette dieren etc.
Dat deze voorwerpen ook hun omgeving kunnen besmetten is al eerder aangetoond. Maar nu is ook een kleinschalig onderzoek uitgevoerd met biologische monitoring van zowel organische als anorganische arseenverbindingen bij vijf medewerkers van een museum in Kopenhagen die veel met dierenvellen werkten. Interessant is dat ook nauwkeurig werd gekeken naar andere bronnen van arseen, zoals het eten van vis.
In de studie werden na een week zonder blootstelling urinemonsters genomen voor en na het werken met dierenhuiden die in het verleden behandeld waren met arseen. De medewerkers gebruikten hierbij geen persoonlijke beschermingsmiddelen. In de urine werd gekeken naar anorganisch arseen, arseenmetabolieten en arsenobetaine waaruit een blootstelling index werd bepaald. Aanvullende informatie over werk en dieet werd met vragenlijsten verzameld.
Bij een van de vijf deelnemers werd een werkgebonden toename in de blootstelling index gevonden van 18,1 μg As/L naar 37.1 μg As/L. Bij de andere vier werknemers werd geen toename vastgesteld. Daarvoor werd geen goede verklaring gevonden. Mogelijk is er verschil in de mate waarin voorwerpen arseen bevatten, maar dat kon niet worden vastgesteld. De onderzoekers concluderen dat uit deze kleine studie niettemin blijkt dat museummedewerkers bij het hanteren van met arseen geconserveerde voorwerpen een risico kunnen lopen.
Bron: Amanda Mithander, Thomas Göen, Gitte Felding and Peter Jacobsen Assessment of museum staff exposure to arsenic while handling contaminated exhibits by urinalysis of arsenic species Journal of Occupational Medicine and Toxicology 2017 https://doi.org/10.1186/s12995-017-0173-6