De COVID-19 pandemie vormt voor gezondheidswerkers een duidelijk arbeidsrisico. Een op het werk opgelopen infectieziekte is immers een beroepsinfectieziekte. Vanaf het begin van de pandemie verschijnt er veel onderzoek over de ziektebeelden en risicofactoren van COVID-19 bij het gezondheidszorgpersoneel. Zoveel dat er inmiddels ook een systematisch literatuuronderzoek en meta-analyse van is gemaakt door Gholami et al. (2021). Onderzoek dat een beeld geeft van de eerste golf.

De onderzoekers zochten in drie databases (PubMed, Scopus en Google Scholar) naar literatuur verschenen tussen 1 mei en 9 juli 2020. Ze vonden 328 artikelen, waarvan ze er uiteindelijk 30 in het systematische review opnamen en 28 gebruikten voor een meta-analyse. Het gaat om 13 studies uit China, 7 uit de Verenigde Staten, drie uit Nederland en Italië, twee uit Duitsland en een uit Spanje.

Kenmerken van de onderzochte groep

In deze 28 studies gaat het om 119.883 gezondheidszorg werkenden met COVID-19. De gemiddelde leeftijd is 38,37 jaar (95% BI 36,72–40,03) en de man-vrouw verhouding is nogal scheef met slechts 21,4% mannen (95% BI 12,4–34,2).

In zeven studies was informatie verzameld over bestaande co-morbiditeit. De prevalentie daarvan was 18,4% (95% BI 15,5–21,7). Hoge bloeddruk kwam het meest voor met 2,5% (95% BI 0,2–27,2) gevolgd door cardiovasculaire aandoeningen met 2,4% (95% BI 0,7–7,5) en COPD met 2,4% (95% BI 0,9–6,4) en suikerziekte met 1,4% (95% BI 0,1–12,9). Deze percentages zijn lager dan die gevonden in de studies naar risicofactoren voor COVID-19 in de algemene bevolking.

Klinische verschijnselen

Van alle werkenden in de studies testte 51,7% positief op COVID-19. De symptomen die tijdens de ziekte opvielen waren vooral koorts (27,5%) en hoesten (26,1%), gevolgd door vermoeidheid (23,4%), opgeven van sputum (17,6%), hoofdpijn (15,1%), zere keel (13,3%), misselijkheid en braken (11,8%) en diarree (10,6%). Bij 15.1% was opname in een ziekenhuis nodig (gegevens in 13 studies) en 1,5% overleed (gegevens van 12 studies). In twee studies werd ARDS (Acute respiratory distress’ syndroom) gemeld als complicatie in 12,2% van de gevallen.

Diagnostiek

De belangrijkste bevindingen bij bloedonderzoek van patiënten zijn leukocytose, lymfopenie en een verhoogd CRP (C-reactive protein). Net als in andere studies wordt hier ook een afname van CD4+ en CD8+ cellen gevonden en een toename van cytokinen die verband houdt met de ernst ven het ziektebeloop. Bij radiologisch onderzoek was de meest voorkomende bevinding een dubbelzijdige longontsteking en ground glass opacities (een matglas-achtig beeld van de longen)

Risicofactoren

In 30 studies werd melding gemaakt van risicofactoren. Deze bleken in te delen in zes categorieën: persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), werkplek, beroep, blootstelling, contacten en testen.

Mond-neusmaskers beschermen goed mits ze steeds worden gedragen. Training in het juist dragen van PBM werkt beschermend evenals een beter type masker en het voorkomen van hergebruik van maskers. Goede handhygiëne is ook van groot belang. Vooral in het begin van de pandemie vormde de schaarste aan PBM en onvoldoende kennis over hoe PBM’s te gebruiken een groot risico.

Het grootste risico op besmetting vindt plaats in de frontlinie van de zorg, zowel in de ziekenhuizen als in de verpleeg- en verzorgingshuizen. Artsen liepen een groter risico op besmetting dan verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers. Met name de artsen die ingrepen uitvoerden waarbij aerosolen konden optreden, liepen het grootste risico.

In een survey van de leden van de ID-IRI (Infectious Diseases International Research Initiative) afkomstig uit 37 landen documenteert op 15 augustus 2020 een totaal aantal van 2736 overleden gezondheidswerkers door COVID-19, een sterftecijfer van 0 – 0,90/100,000 (Erdem & Lucey, 2020).

Kernpunten

• De gemiddelde leeftijd van de gezondheidswerkenden met COVID-19 is 38 jaar
• Bijna tachtig procent van hen zijn vrouw
• de meest voorkomende symptomen zijn koorts, hoesten en vermoeidheid
• Ziekenhuisopname was nodig voor 15% en 1,5% overleed aan COVID-19
• Het risico op infectie is gerelateerd aan gebruik van PBM, werkplek, beroep, contacten en testen.

Bronnen

Gholami, M., Fawad, I., Shadan, S., Rowaiee, R., Ghanem, H., Omer, A., & Ho, H. S. B. (2021). COVID-19 and healthcare workers: a systematic review and metaanalysis. International Journal of Infectious Diseases.

H. Erdem, D.R. Lucey Healthcare worker infections and deaths due to COVID-19: a survey from 37 nations and a call for WHO to post national data on their website Int J Infect Dis, 102 (2021), pp. 239-241

Series Navigation

<< Na COVID-19 de vermoeidheid