Kan het syndroom van Raynaud een beroepsziekte zijn bij een drummer? Beroepsziekten bij musici zijn in het verleden gedeeltelijk in kaart gebracht. Het gaat bijvoorbeeld om spier- en gewrichtsklachten, dystonie, gehoorverlies, huid- en longaandoeningen en psychische aandoeningen zoals podiumangst. Vooral naar orkestleden is gekeken met ook aandacht voor pianisten en blazers. Hierover is vrij veel literatuur te vinden. Dat geldt echter niet voor de niet-klassieke musici die populaire muziek, traditionele muziek, jazz, rock en blues spelen. Toch maakt deze groep bijna tweederde uit van de musici in landen als Australië tegen 10% orkestmusici.
Slagwerkers
Slagwerkers, drummers en percussionisten behoren vooral tot de groep niet-klassieke musici. Van deze groep is bekend dat ze blootstaan aan intensieve fysieke belasting. Onder hen zijn dan ook vooral spier- en gewrichtsproblemen en dystonieën onderzocht, waarbij veel aandacht uitging naar repeterende bewegingen. Tot op heden is weinig onderzoek bekend over microvasculaire afwijkingen. Recent is echter door Italiaanse onderzoekers (Sirufo et al, 2021) een geval beschreven van een drummer met het syndroom van Raynaud.
Casus
Het gaat om een musicus van 19 jaar met het syndroom van Raynaud in zowel handen als voeten. De aandoening is begonnen in de winterperiode drie jaar geleden. Hij speelt drums sinds hij 10 jaar was, tweemaal per week vier uur achtereen. Hij speelt met beide handen en gebruikt ook zijn voeten. Uit de anamnese en het lichamelijk onderzoek komen geen bijzonderheden naar voren en ook het bloedonderzoek toont geen afwijkingen.
Vervolgens is met behulp van nagelriem capillair microscopie onderzoek gedaan naar de capillairen (haarvaten) in het nagelbed. Hiermee kunnen vaatveranderingen worden vastgesteld op een gemakkelijke en niet-invasieve manier. Een normaal beeld laat capillairen zien met een convex hoofd en de vorm van een haarspeld, doorsnede van capillairen ≤ 20 µm en geen afwijkingen in de vorm of bloedingen.
Bij deze drummer wordt een non-specifiek patroon gezien, wat betekent dat de capillairen afwijken van normaal: er is sprake van granulaire flow, niet homogene vorm van de capillairen, vergrote capillair doorsnede (20-50 µm), niet homogene spreiding van capillairen. Op basis van dit beeld wordt bij hem de diagnose syndroom van Raynaud gesteld.
HAVS
Gezien de blootstelling van drummers aan trillingen gedurende langere tijd wordt het aannemelijk geacht dat hier sprake is van HAVS (Hand-Arm Vibration Syndrome). De blootstelling aan trillingen zou leiden tot vaat-spasmen in de capillairen en daarmee een onderbroken bloedstroom in de vingertoppen. Dit zorgt voor een abnormale reactie op koude dat bekend staat als het door trillingen veroorzaakte witte vinger syndroom, een vorm van verworven syndroom van Raynaud. Naast de invloed van trillingen spelen ook de duur van de blootstelling en de manier waarop een drummer zijn stokken vasthoudt, naar alle waarschijnlijkheid een rol.
Nagelriem capillair microscopie
De onderzoekers gaan in op de bestaande literatuur van dergelijke klachten. In de literatuur zijn slechts enkele gevallen beschreven van musici met microvasculaire aandoeningen (twee gitaristen en een basspeler). Deze drummer komt daar nu bij. Zij benadrukken verder dat de aandoening goed op te sporen en te vervolgen is bij nagelriem capillair microscopie. Een niet-invasieve methode waarmee afwijkingen op microvasculair niveau kunnen worden bekeken. Het onderzoek is goedkoop, kan gemakkelijk worden herhaald en heeft een hoge sensitiviteit en specificiteit.
Bron
Sirufo, M. M., Catalogna, A., De Pietro, F., Ginaldi, L., & De Martinis, M. (2021). Raynaud’s phenomenon in a drummer player: Microvascular disorder and nailfold video capillaroscopic findings. EXCLI journal, 20, 1526–1531. https://doi.org/10.17179/excli2021-4208