Naar de invloed van blootstelling aan lawaai op het ontstaan van hart- en vaatziekten is de afgelopen twintig jaar onderzoek verricht. Uit epidemiologische studies komen aanwijzingen voor een bedrage van lawaaiblootstelling aan hoge bloeddruk en ischemische hartziekten. Voor het onderliggende mechanisme zijn diverse modellen beschreven. Duidelijk is wel dat de relatie complex is en meer onderzoek van betere kwaliteit nodig is om uitsluitsel te krijgen.

De World Health Organization (WHO) en de International Labour Organization (ILO) ontwikkelen momenteel gezamenlijke schattingen van de werkgerelateerde ziektelast door ziekten en ongevallen. Een van de onderwerpen daarbij is de invloed van beroepsmatig lawaai op het optreden van hart- en vaatziekten.
Eerder samenvattend onderzoek
Uit vijf eerdere systematische literatuuronderzoeken komen relatieve risico’s die enigszins uiteenlopen. Van Kempen et al. vond in 2002 een verhoogd risico op hoge bloeddruk met een relatief risico (RR) van 1.14 met een 95% betrouwbaarheids-interval (95% BI) van 1,01–1,29 (meta-analyse van 9 studies). In dit review werd geen bewijs gevonden voor een relatie met andere hart- en vaataandoeningen.
Drie meer recente systematische reviews concluderen dat beroepsmatig lawaai invloed heeft op hart- en vaatziekten (Domingo-Pueyo et al., 2016, Dzhambov and Dimitrova, 2016, Hwang and Hong, 2012). Dzhambov and Dimitrova (2016) vinden een verhoogd risico op ischemische hartziekten bij vrouwen, niet bij mannen.
Skogstad et al. (2016) vindt dat blootstelling aan hoge niveaus van geluid gepaard gaat met een grote en klinisch relevante toename van:
- Hoge bloeddruk: Hazard ratio (HR) = 1,68; 95% BI 1,10–2,57 (vier studies)
- Hart- en vaatziekten: HR = 1,34, 95% BI 1,15–1,56 (drie studies)
- Risico op overlijden door hart- en vaatziekten: HR = 1,12; 95% BI 1,02–1,24 (vijf studies)
Nieuw systematisch onderzoek
In het kader van het beschrijven van de wereldwijde ziektelast is recent een nieuw systematisch literatuuronderzoek uitgevoerd gericht op de effecten van lawaai. De onderzoekers (Teixeira et al. 2021) hebben een systematisch review met meta-analyse uitgevoerd naar het effect van enige blootstelling aan lawaai in het werk (≥85 dBA) vergeleken met geen blootstelling aan lawaai (<85 dBA) op het voorkomen (prevalentie en incidentie) en de sterfte aan ischemische hartziekten, beroertes en hoge bloeddruk.
Opzet van het onderzoek
Hiervoor is een breed scala aan databases onderzocht inclusief de grijze literatuur. Gekeken is naar werkende mensen boven de 15 jaar in de formele en informele economische sectoren. Het type onderzoek dat is meegenomen omvat randomized controlled trials (RCT’s), cohort studies, case-control studies en andere niet-gerandomiseerde interventie studies met een schatting van het effect van enige blootstelling aan beroepsmatig lawaai op de prevalentie, incidentie en sterfte aan CVA.
De blootstelling aan lawaai is in de meeste studies gemeten met dosimetrie, geluidsmeters of gebaseerd op bedrijfsgegevens. De uitkomstmaten zijn gebaseerd op de ICD-10 codes voor verschillende hypertensieve hartziekten, ischemische hartziekten en beroertes. Deze gegevens worden in de meeste studies gehaald uit de medische dossiers. In het vrij toegankelijke artikel wordt de uitvoering van het systematisch review uitgebreid beschreven inclusief alle gehanteerde analyses van kwaliteit en het risico op bias.
Resultaten
De onderzoekers voegen 17 studies (11 cohort studies en 6 case-control studies) samen. Dit creëert een groep van 534.688 deelnemers, waaronder helaas zeer weinig vrouwen (39.947 of 7,47%). De studies komen uit 11 landen (Taiwan, Canada, Zweden, Australië, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Denemarken, Verenigde Staten, China, Finland) en drie WHO-regio’s (Noord- en Zuid Amerika, Europa en de West Pacific).
De onderzoekers concluderen dat er grote onzekerheid is (lage kwaliteit van bewijs) over een effect van beroepsmatig lawaai (≥85 dBA) op de volgende aandoeningen (steeds vergeleken met geen blootstelling aan beroepsmatig lawaai (<85 dBA):
- Het hebben van een ischemische hartziekte (geen studies)
- Het krijgen van een ischemische hartziekte: relatief risico (RR) = 1,29 met 95% betrouwbaarheids-interval (95% BI) 1,15 – 1,43 (twee studies, 11.758 deelnemers)
- Sterven aan ischemische hartziekten: RR = 1,03, 95% BI 0,93–1,14 (vier studies, 198.926 deelnemers)
- Het hebben van een beroerte (geen studies)
- Het krijgen van een beroerte: RR = 1,11, 95% BI 0,82–1,65 (twee studies, 170.000 deelnemers
- Sterven aan een beroerte: RR 1,02, 95% BI 0,93–1,12 (drie studies, 195.539 deelnemers
- Het hebben van hypertensie (geen studies)
- Het krijgen van hypertensie: RR 1,07, 95% BI 0,90–1,28 (drie studies, vier schatters, 147.820 deelnemers
- Sterven aan hypertensie (geen studies)
Conclusie
Dit systematische review vindt beperkt bewijs voor een ongunstig effect van blootstelling aan beroepsmatig lawaai op het ontstaan van ischemische hartziekten. Voor de andere onderzochte aandoeningen is onvoldoende bewijs gevonden. Hiermee is het momenteel niet mogelijk een schatting te maken van de ziektelast van hart- en vaatziekten ten gevolge van de blootstelling aan lawaai.
Belangrijkste punten
- De World Health Organization (WHO) en de International Labour Organization (ILO) ontwikkelen gezamenlijke schattingen van de werkgerelateerde ziektelast door ziekten en ongevallen
- De onderzoekers hebben het effect van blootstelling aan lawaai in het werk op cardiovasculaire aandoeningen (hart- en vaatziekten) onderzocht op een systematische manier.
- De onderzoekers voegen 17 studies samen met 534.688 deelnemers in 11 landen en drie WHO-regio’s.
- De uitkomsten over een effect van lawaai op CVA is niet zeker
Bronnen
E. van Kempen, M. Casas, G. Pershagen, M. Foraster WHO Environmental noise guidelines for the European region: a systematic review on environmental noise and cardiovascular and metabolic effects: a summary Int. J. Environ. Res. Public Health, 15 (2018), p. 379
A. Domingo-Pueyo, J. Sanz-Valero, C. Wanden-Berghe Disorders induced by direct occupational exposure to noise: Systematic review Noise Health, 18 (2016), pp. 229-239
A.M. Dzhambov, D.D. Dimitrova Occupational noise and ischemic heart disease: A systematic review Noise Health, 18 (2016), pp. 167-177
W.J. Hwang, O. Hong Work-related cardiovascular disease risk factors using a socioecological approach: implications for practice and research Eur. J. Cardiov. Nursing, 11 (2012), pp. 114-126
M. Skogstad, H.A. Johannessen, T. Tynes, I.S. Mehlum, K.C. Nordby, A. Lie Systematic review of the cardiovascular effects of occupational noise Occup. Med. (Oxford, England), 66 (2016), pp. 10-16
Liliane R.Teixeira et al. 2021 The effect of occupational exposure to noise on ischaemic heart disease, stroke and hypertension: A systematic review and meta-analysis from the WHO/ILO Joint Estimates of the Work-Related Burden of Disease and Injury Environment International Available online 18 February 2021, 106387
Lees ook: