Al jaren blijkt in de meldingen aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten dat er verschillen zijn voor vrouwen en mannen wat betreft beroepsziekten van de huid. Dat betreft vooral de leeftijdsgroepen. Bij vrouwen treden deze aandoeningen op jongere leeftijd op dan bij mannen. Italiaanse onderzoekers hebben dit verschil nadere bekeken en proberen met een verklaring te komen. Ligt het aan de vrouwelijke huid of aan het beroep waarin men werkt?
Italiaanse patiënten met contacteczeem
Het doel van het onderzoek was de prevalentie van beroepsziekten van de huid te bestuderen voor mannen en vrouwen in relatie tot de sectoren waarin wordt gewerkt en de stoffen die mogelijk de oorzaak zijn. Hiervoor is gekeken naar werknemers die voor een klinische beoordeling kwamen van contacteczeem door irriterende stoffen of door allergenen. Het gaat om een grote groep van 27.381 patiënten in de periode 1996 tot 2016 in het noordoosten van Italië (Triest, Padua, Pordenone, Rovigo and Trento-Bolzano). Zij werden allen gezien door een dermatoloog en/of een bedrijfsarts, vulden een vragenlijst in en ondergingen plakproeven met de Europese standaardreeks.
Van iedere patient werd het beroep en de sector genoteerd. Bij de analyse van de gender gegevens werden twee sectoren niet meegenomen: de bouw (vrijwel 100% mannen) en de schoonmaaksector (vrijwel 100& vrouwen). Als interne controlegroep is gekeken naar mensen met kantoorwerk, die praktisch geen blootstelling hebben aan huid-beschadigende stoffen.
Mannen en vrouwen
De onderzoeksgroep van 27.381 deelnemers omvatte 18531 vrouwen en 8850 mannen. Van hen kregen in totaal 3997 (15%) een diagnose passend bij beroepsziekten van de huid. Bij vrouwen werd een lager percentage beroepsziekten vastgesteld dan bij mannen: 13% tegenover 17%. De gemiddelde leeftijd bij diagnose was significant lager bij vrouwen namelijk 35,2 ± 11,6 jaar tegenover 37,7 ± 12,6 bij mannen (p< 0.001). Mannen hadden een significant lager prevalentie van contacteczeem door irriterende stoffen met een Odds Ratio van 0,58 (95% BI 0,51 – 0,66, p < 0.001).
Huidaandoeningen in het gezicht kwamen significant meer voor bij vrouwen, met in 34,7% van de gevallen een allergische oorzaak. De veroorzakende agentia die positief testen waren nikkel (85,5%), kobalt (32,9%), chroom (31%), thimerosal (29,1%) en parfums (23,6%). Er werd geen verschil gevonden voor atopische aanleg: 6,1% bij vrouwen en 5,1% bij mannen.
Sectoren en beroepen
Voor mannen was de verdeling van contacteczeem door irriterende stoffen en allergenen min of meer gelijk in alle sectoren. Voor vrouwen was contacteczeem door allergenen hoger in alle sectoren met de gezondheidszorg als hoogst scorende sector. Ten opzichte van mannen hebben vrouwen voor contacteczeem in de gezondheidszorg een Odds Ratio van 2,2 (95% BI 1,65-2,97).
De beroepen met een hoge prevalentie van contacteczeem verschillen voor vrouwen en mannen. Bij vrouwen is de top 4 als volgt: 1) gezondheidszorgmedewerker 2) huishoudelijk werk en catering 3) monteur en 4) kapper. Voor mannen is de volgorde: 1) monteur 2) bouwvakker en aanverwante beroepen 3) gezondheidszorgmedewerker en 4) huishoudelijk werk en catering.
Wanneer gekeken wordt naar genderverschillen per beroep lopen vrouwelijke kappers en gezondheidsmedewerkers een groter risico op beroepsziekten van de huid dan hun mannelijke collega’s. Maar vrouwelijke monteurs, medewerkers in de chemie en chauffeurs lopen een lager risico dan hun mannelijke collega’s.
Sensibiliserende stoffen in gezondheidszorg
| Stof | Vrouwen volgorde | % | Mannen volgorde | % |
| Nikkel | 1 | 40,3 | 1 | 12,1 |
| Kobaltchloride | 2 | 11,3 | 3 | 11,2 |
| Thimerosal | 3 | 10,6 | 4 | 10,8 |
| Kaliumdichromaat | 4 | 8,2 | 2 | 11,9 |
| Overig relevant | Formaldehyde | Carbamix, thiurammix |
Sensibiliserende stoffen bij kappers
| Stof | Vrouwen volgorde | % | Mannen volgorde | % |
| Nikkel | 1 | 41,1 | 1 | 12,1 |
| p-phenyleendiamine (PPD) | 2 | 23,7 | ||
| Kobaltchloride | 3 | 10,1 | 3 | 10,0 |
| Kaliumdichromaat | 2 | 11,9 |
Sensibiliserende stoffen bij monteurs
| Stof | Vrouwen volgorde | % | Mannen volgorde | % |
| Nikkel | 1 | 46,4 | 1 | 11,1 |
| Kobaltchloride | 2 | 13,6 | 2 | 9,0 |
| Thimerosal | 3 | 7,7 | ||
| Kaliumdichromaat | 3 | 8,5 |
Sensibiliserende stoffen bij huishouden en catering
| Stof | Vrouwen volgorde | % | Mannen volgorde | % |
| Nikkel | 1 | 37,9 | 1 | 14,9 |
| Fragrance mix | 2 | 7,6 | ||
| Kobaltchloride | 3 | 7,0 | ||
| Carba mix | 2 | 7,2 | ||
| Thimerosal | 3 | 6,6 |
Mogelijke verklaringen voor meer beroepsziekten van de huid bij vrouwen op jongere leeftijd
Een verklaring zou kunnen zijn dat allergene stoffen gemakkelijker in de huid van vrouwen kunnen dringen. Door de lagere testosteron spiegels is de huid minder dik en is de celdichtheid van de epidermis lager, evenals de hoeveelheid collageen. Van bepaalde componenten is bekend dat ze gemakkelijker in de vrouwelijke huid doordringen, zoals bijvoorbeeld benzoëzuur, cortison, ureum en trichloorethyleen.
Een andere verklaring is dat in bepaalde beroepen de verdeling in gender erg scheef is, zoals bijvoorbeeld in bepaalde beroepen in de gezondheidszorg en onder bijvoorbeeld kappers waar meer vrouwen werken. In andere sectoren, zoals bijvoorbeeld de bouw en montagewerk, werken relatief meer mannen. In beroepen waarin zowel mannen als vrouwen werken, bestaat mogelijk toch een verschil in taakspecifieke blootstelling.
Tot slot zal ook het contact met andere mogelijk allergie veroorzakende stoffen in bijvoorbeeld persoonlijke verzorging of huishoudelijke taken een rol kunnen spelen bij het verklaren van een verschil in het voorkomen van beroepsziekten van de huid tussen mannen en vrouwen.
Bron
Mauro, M., Bovenzi, M., & Larese Filon, F. (2021). Occupational contact dermatitis in a gender perspective: North East Italian data 1996-2016. La Medicina del lavoro, 112(1), 34–43. https://doi.org/10.23749/mdl.v112i1.9794
Lees ook:
Huidproblemen bij kappers al op jonge leeftijd
Dokters zien meer eczeem dan bouwvakkers zelf