Huidkanker komt steeds meer voor en blootstelling aan Uv-straling speelt daarbij een rol. Huidkanker kan dan ook een beroepsziekte zijn als de blootstelling vooral tijdens het werk plaatsvindt. De vraag of een dergelijke beroepshuidkanker zich anders gedraagt dan andere vormen van dezelfde kanker wordt door Roemeens onderzoek met een voorzichtig ja beantwoordt.

Typen huidkanker

Huidkanker is ook in Nederland het meest voorkomende type kanker. Volgens informatie van het KWF krijgen jaarlijks zo’n 77.000 mensen de diagnose huidkanker. Hierbij gaat het om drie belangrijke typen huidkanker (zie hieronder) en zijn de gevallen van de voorloper van huidkanker (Actinische keratose) niet meegeteld.

• Basaalcelcarcinoom (BCC): Jaarlijks krijgen 48.000 mensen voor het eerst een basaalcel-carcinoom. Het zaait zelden uit. En bijna iedereen geneest.
• Plaveiselcelcarcinoom (PCC): dit kan uitzaaien, maar bij vroege ontdekking en behandeling zijn de vooruitzichten gunstig.
• Melanoom: Dit is een agressieve vorm van huidkanker. Een melanoom zaait sneller uit dan andere vormen van huidkanker.

UV-straling

Basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en actinische keratose worden samen wel keratinische kankers genoemd of niet-melanoom huidkanker (NMHK, of in het Engels: Non-melanoma skin cancer – NMSC). Bij deze vormen van kanker speelt de cumulatieve, lange-termijnblootstelling aan Uv-straling een belangrijke rol, bij melanomen zou het vooral gaan om kortere blootstelling aan hoge dosis UV vooral op jonge leeftijd (vaak zonnebrand als kind). Andere factoren die een rol spelen bij NMSK zijn genetische aanleg, afweerstoornissen, infecties met humaan papilloma virus etc.

Vanwege de rol van UV-straling bij het ontstaan van huidkanker is buitenwerken een werkgebonden risicofactor voor deze vorm van kanker. Denk aan wegwerkers, landbouwers, hoveniers, strandwachten, buitensportinstructeurs etc. Bij dergelijke beroepen kan een eventuele vorm van NMHK als beroepshuidkanker worden aangeduid.

Beroepskanker agressiever?

Omdat in de literatuur aanduidingen op gevalsniveau aanduidingen zijn dat beroepshuidkanker zich klinisch agressiever zou ontwikkelen dan sporadisch optredende huidkanker hebben Roemeense onderzoekers van de Universiteit van Boekarest daar onderzoek naar gedaan. Ze keken over de jaren 2017-2019 naar de patiënten die in de kliniek een operatie ondergingen vanwege NMHK en waarbij de diagnose BCC of PCC door weefselonderzoek was bevestigd. Van hen werd vastgesteld of ze al dan niet buitenwerker waren en in welke mate ze aan Uv-straling waren blootgesteld.

Ook werden andere klinische en weefselkenmerken meegenomen in de analyse. Hoog-risicokenmerken zijn geclassificeerd volgens de criteria van het National Comprehensive Cancer Centre (NCCN). Het gaat dan om lokalisatie en afmeting van de kanker: gebied L (romp, ledematen) >20 mm, gebied M (wangen, voorhoofd, schedel, nek, pretibiaal) >10 mm of gebied H (centrale aangezicht, oogleden, wenkbrauwen, rondom oog, neus, lippen, kin, kaak, voor en achter de oren, oor, genitaliën, handen, voeten. Daarnaast om het aspect van de randen, primaire of teruggekeerde kanker en type weefselafwijkingen, ulceratie, pigmentafwijkingen etc.

Uitkomsten

Uiteindelijk zijn 51 patiënten met NMHK in de studie opgenomen, waarvan 25 buitenwerkers (18 mannen, 7 vrouwen) en 26 controlepersonen met binnenwerk (16 mannen en 10 vrouwen) en geen beroepsmatige blootstelling aan Uv-straling in de voorgeschiedenis. De verdeling in type kanker was vrijwel gelijk: bij de buitenwerkers 21 BCC en vier PCC en bij de binnenwerkers 22 BCC en 4 PCC. De gemiddelde leeftijd was lager in de groep buitenwerkers (68,92 (SD ±12,09)) dan in de controlegroep (70,00 (SD ±10,42)).

• Het bleek dat buitenwerkers een 4,66 keer hogere kans hebben om NMSK te ontwikkelen op een agressievere plaats en van een grotere omvang dan de controlegroep (χ² (1, N=51) = 6,246, p=0,013, OR=4,66 (95% BI: 1,34-16,23).
• Buitenwerkers hebben bovendien een 24 keer verhoogde kans om NMHK met slecht afgebakende grenzen te ontwikkelen dan de controlegroep (χ² (1, N=51) = 21,697, p<0,001, OR=24,44 (95% BI: 5,38-110.92).
• Buitenwerkers hebben een 15 keer hogere kans op het ontwikkelen van een subtype met hoogrisico-kenmerken dan de controlegroep (χ² (1, N=51) = 13,814, p<0,001, OR=15,27 (95% BI: 2,94-79.08).
• Bij beroepsmatige NMSK wordt een hoger niveau van desmoplasie* en actinische elastose** gevonden dan bij de NMHK in de controlegroep.

De onderzoekers concluderen dat hoewel de onderzoeksgroep klein is, er toch aanwijzingen zijn dat beroepshuidkanker NMHK gepaard gaat met hoogrisico-kenmerken zoals het vaker optreden van hoogrisico-subtypen en slecht afgegrensde tumoren. Periodiek onderzoek bij buitenwerkers om huidkanker tijdig op te sporen is noodzakelijk, evenals het verbeteren van de registratie van beroepshuidkanker in Roemenië, maar uiteraard ook in andere landen.

Verklaring van termen

*Desmoplasie: de groei van vezelachtig bindweefsel in een deel van het lichaam waar het normaal niet verschijnt. Dit type weefselgroei vindt meestal plaats als onderdeel van een zogenaamde desmoplastische reactie, waarbij het lichaam van de patiënt abnormaal weefsel ontwikkelt als reactie op trauma. In sommige gevallen is desmoplasie goedaardig, terwijl het in andere gevallen gevaarlijk kan zijn of kan worden geassocieerd met een kwaadaardigheid

**Actinische elastose: treedt op bij langdurige blootstelling aan ultraviolette stralen, meestal waargenomen in de ouderdom (seniele elastose). Het kan zich ook ontwikkelen bij kinderen en jongeren met een verhoogde gevoeligheid voor ultraviolette straling.

Bron

Butacu, A. I., Wittlich, M., John, S. M., Zurac, S., Dascalu, M., Moldovan, H., & Tiplica, G. S. (2020). Is Occupational Skin Cancer More Aggressive than Sporadic Skin Cancer?. Maedica, 15(2), 155–161. https://doi.org/10.26574/maedica.2020.15.2.155

Hittestress en zonnebrand bedreigt buitenwerkers

Series Navigation

Blootstelling aan talk en kanker? >>