Isocyanaten zijn sterk reactieve stoffen die in de industrie op allerlei plekken worden toegepast. Grofweg kun je zeggen dat monoisocyanaten sterk irriterend zijn en zo een RADS kunnen veroorzaken. Bij diisocyanaten is echter sprake van een immunologische reactie en kun je spreken van allergische longaandoeningen zoals astma.
Hoewel isocyanaten wereldwijd worden gezien als een belangrijke oorzaak van beroepslongaandoeningen, worden ze in Nederland niet vaak gemeld. In een recent artikel van Eisenhawer et al. (2020), worden wel Duitse cijfers genoemd. Het aantal als beroepsziekte geaccepteerde gevallen was in 2016 59; in 2017 44 en in 2018 50. Het artikel gaat uitgebreid in op het belang van goede diagnostiek door beschrijving van een geval van beroepsastma bij een vrachtwagenchauffeur.
Chauffeur met toenemende luchtwegklachten
Een vrouwelijke beroepschauffeur (60 jaar) meldt zich eind 2018 met sinds anderhalf jaar toenemende klachten van hoesten, kortademigheid en transpireren. Via haar behandelende artsen krijgt zijn een op astma gerichte therapie. Ze vervoert met haar tankwagen chemische stoffen en vertelt sinds mei 2017 herhaald te zijn blootgesteld aan methyleen difenyl diisocyanaat (MDI) bij het laadpunt. In oktober 2017 was ze sterk blootgesteld bij een lekkage van MDI zowel via de huid als de ademhaling. Hierdoor ontstonden huidklachten, hevig hoesten en kortademigheid. Sinds dat moment reageert ze op zelfs de laagste MDI-blootstelling met hoesten.
In november 2018 vervoert ze alleen tolueen-2,4-diisocyanaat (TDI) met gebruik van adembescherming en daarvan heeft ze geen klachten. Bij onderzoek op dat moment is geen sprake van luchtwegklachten ondanks het afbouwen van de medicatie 3 weken voor het onderzoek. In de voorgeschiedenis is geen sprake van enige allergie en ze heeft nooit luchtwegproblemen gehad.
Het uitgevoerde testprotocol en de uitslagen worden uitgebreid beschreven in het artikel dat vrij te lezen is. De diagnose gebaseerd op klinische verhaal, blootstelling en testresultaten is overgevoeligheid voor MDI als oorzaak van een beroepsastma. Het is duidelijk dat het daadwerkelijk aantonen van een isocyanaatastma via provocatieproeven niet overal kan worden uitgevoerd. In Duitsland zijn voor de diagnostiek van deze beroepsziekten gespecialiseerde centra.
Overwegingen na de diagnose
In de discussie wordt ingegaan op een aantal aspecten van de casus, zoals het feit dat bij deze patiënt geen sprake is van chronische (lagere) blootstelling, maar van een aantal piekblootstellingen. In de literatuur is deze oorzaak zelden beschreven. Niettemin kon hier de oorzaak via zorgvuldig testen aangetoond worden.
Ook wordt ingegaan op de vraag of het verstandig is iemand met een bewezen MDI-allergie te laten werken met andere isocyanaten zoals TDI. Weliswaar heeft ze momenteel geen klachten en is de onderzoekers niet bekend dat twee gelijktijdig optredende allergieën eerder zijn beschreven, maar uit dierproeven is wel bekend dat kruisreacties kunnen optreden.
Ze benadrukken het belang van vroegtijdige opsporing van een mogelijke allergie voor isocyanaten omdat de klachten ernstig kunnen zij. Ook is bekend dat al zeer lage blootstelling aan de veroorzakende diisocyanaat tot reactie kan leiden. Vaak blijkt het in de praktijk niet mogelijk het werk voort te zetten als volledig vermijden van de stof niet mogelijk is.
Bron
Eisenhawer C, Raulf M, Merget R. Occupational diisocyanate asthma of a female professional driver – the importance of allergological diagnostics. Allergologie Select. 2020 ;4:124-128. DOI: 10.5414/alx02133e
Lees ook