Uit individuele studies blijkt dat beroepsmatige blootstelling aan ultraviolette straling van de zon (Uv-straling) een rol speelt bij de ontwikkeling van keratinische kanker. Hieronder vallen het basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom van de huid en ook de voorloper van kanker: actinische keratose. Het voorkomen van deze kankers lijkt te verschillen per huidtype en per geografische locatie. Recent zijn de studies die daar specifiek naar hebben gekeken samengevat in een systematisch literatuuronderzoek door Loney et al. (2020). De onderzoekers hebben gekeken naar de associatie tussen beroepsmatige blootstelling aan Uv-straling door de zon en het ontwikkelen van keratinische kanker met een focus op geografische locatie en huidskleur.

Buitenwerkers

Een groep werkenden die risico lopen op keratinische kanker zijn de buitenwerkers door hun langdurige of herhaalde blootstelling aan Uv-straling van de zon tijdens het werk. Maar de definitie van buitenwerk verschilt per land.

• Zo is een buitenwerker in Duitsland een werknemer die door buitenwerk aan Uv-straling door de zon blootstaat gedurende 1 uur per dag tussen 11 uur ’s ochtends en 4 uur ’s middags gedurende meer dan 50 dagen tussen april en oktober.
• EU-OSHA (European Agency for Safety and Health at Work) spreekt van een buitenwerker als een werknemer meer dan 75% van zijn werktijd buiten werkt
• CAREX Canada noemt 75% buiten werken de grens voor hoge beroepsmatige blootstelling
• In dit review: buitenwerker is iemand die zowel binnen als buiten werkt of uitsluitend buiten en is blootgesteld aan Uv-straling door de zon.

Systematisch literatuuronderzoek

Er is gezocht in de databases Ovid MEDLINE, PubMed, Embase en Web of Science. In totaal zijn 1732 artikelen geïdentificeerd waarvan er 19 aan de inclusie criteria voldeden. Het ging om 18 case-control studies (n=15233) en 1 prospectieve cohort studie. Hiervan gaan 12 studies over basaalselcarcinoom, 3 over plaveiselcelcarcinoom en vier over beide typen kanker. De studies komen uit 12 landen en vooral uit regio’s waar de meerderheid van de bevolking een lichte huid heeft (Europa, Noord en Zuid-Amerika, Australië en Oceanië). Deze studies worden gegroepeerd per geografische regio besproken.

De kwaliteit van veel studies liet nogal wat te wensen over. Zo waren verschillende studies te klein van opzet om voldoende betrouwbare resultaten te krijgen, was de definitie van buitenwerker sterk verschillend en werd niet altijd rekening gehouden met andere vormen van blootstelling die ook huidkanker kunnen veroorzaken. In de meeste studies werd wel gecorrigeerd voor geslacht, leeftijd en huidtype. Minder vaak werd zonlicht blootstelling buiten het werk meegenomen. Dit zijn beperkingen die de interpretatie van de uitkomsten beïnvloeden.

Resultaten

In 18 van de 19 studies (95%) werd een verhoogd risico op keratinische kanker gevonden voor buitenwerkers, hoewel de resultaten slechts in 11 studies statistische significant waren. In veel studies blijven de schattingen van de risicoverhoging tamelijk onnauwkeurig met wijde betrouwbaarheidsintervallen. De significante risicotoename werd gevonden in individuele studies uit Noord-Amerika, Latijns-Amerika, het Caraïbisch gebied, West- en Zuid-Europa.

Wat betreft huidtype vonden twee studies met 100% deelnemers met een lichte huid hogere risico’s dan studies met meer verschillende huidtypen. Een flink aantal studies had in de case-groep meer mensen met een lichte huid, dan in de controlegroep. Dit wijst op een grotere gevoeligheid voor huidkanker bij mensen met een licht huidtype.

De vier studies die gegevens rapporteren over specifieke beroepen vinden een verhoogd risico voor mensen werkzaam in de agrarische sector met OR’s (Odds Ratio’s) variërend van 1,6 tot 4,8 voor basaalcelcarcinoom en van 1,9 tot 3,3, voor plaveiselcelcarcinoom. Recente gegevens uit Duitsland wijzen op een verhoogd risico op keratinische kanker van 1,2 tot 2,8 bij buitenwerkers en van 4,6 bij boeren.

Conclusies

De auteurs hebben de recente literatuur samengevat met betrekking tot het risico op huidkanker bij buitenwerkers en concluderen dat beroepsmatige blootstelling aan Uv-straling door de zon het risico op keratinische kanker verhoogd. Toch constateren zij ook dat er nog veel goed opgezet onderzoek nodig is voordat een betrouwbare schatting van het extra risico mogelijk is. Er ontbreekt onderzoek uit verschillende regio’s in de wereld (Azië, Afrika) waardoor het moeilijk is iets te zeggen over de relatie tussen huidtype en risico. Wel zijn er aanwijzingen dat het risico groter is bij mensen met een lichte huid. In bepaalde beroepen is het risico groter, zoals bijvoorbeeld in de agrarische sector. In Duitsland is een nauwkeurige definitie opgesteld voor buitenwerk en worden relatief veel huidkankers als beroepsziekte erkend. Ook zijn werkgevers daar sinds 2019 verplicht de blootstelling van hun werknemers aan Uv-straling te inventariseren, voldoende beschermingsmiddelen aan te bieden en elke buitenwerker iedere drie jaar een consult bij de bedrijfsarts aan te bieden. Een praktische invulling die mijns inziens navolging verdient.

Waar hebben we het over?

Huidkanker is ook in Nederland het meest voorkomende type kanker. Volgens informatie van het KWF krijgen jaarlijks zo’n 77.000 mensen de diagnose huidkanker. Hierbij gaat het om drie belangrijke typen huidkanker (zie hieronder) en zijn de gevallen van de voorloper van huidkanker (Actinische keratose) niet meegeteld.

• Basaalcelcarcinoom (BCC): Jaarlijks krijgen 48.000 mensen voor het eerst een basaalcel-carcinoom. Het zaait zelden uit. En bijna iedereen geneest.
• Plaveiselcelcarcinoom (PCC): dit kan uitzaaien, maar bij vroege ontdekking en behandeling zijn de vooruitzichten gunstig.
• Melanoom: Dit is een agressieve vorm van huidkanker. Een melanoom zaait sneller uit dan andere vormen van huidkanker.

Bronnen

Loney, T., Paulo, M., Modenese, A., Gobba, F., Tenkate, T., Whiteman, D., Green, A. and John, S. (2021), Global evidence on occupational sun exposure and keratinocyte cancers: a systematic review. Br J Dermatol, 184: 208-218. https://doi.org/10.1111/bjd.19152

Is beroepshuidkanker agressiever?

Series Navigation

<< Leverkanker in het beroep