- Silicose en tuberculose systematisch bekeken
- Blootstelling aan silica risicovol voor het hart
- De tien dodelijkste beroepsziekten
- Silicose, terug van nooit weggeweest
- Silicose of sarcoïdose bij een stukadoor
- Silicose door zandstralen blijft toenemen
- Sarcoïdose en blootstelling onder de loep
- Effectiever silicablootstelling tegengaan
- Kristallijn silica in composiet, oud gevaar in een nieuw jasje
- Longproblemen in de tandheelkunde
- Longaandoening na het maken van gloeilampen
- Talk in de longen kan je de adem benemen
- Onbeschermd composiet verwerken beschadigt de longen
- Versnelde silicose na afwerking van composiet
- Bindweefselaandoeningen bij silicablootstelling
- Pleuravocht mogelijk door silica
- Silicoproteïnose bij hoge silicablootstelling
- Vergrote lymfeklier bij stofblootstelling
Silicose is een ernstige en progressieve longziekte waarbij bindweefselvorming optreedt ten gevolge van blootstelling aan kristallijn silica. Hoewel dit risico al lang bekend is, zorg blootstelling in nieuwe werkprocessen en in nieuwe werksituaties nog altijd voor slachtoffers. Zoals bij het produceren van en werken met kunstharsen vermengd met gemalen steen. Deze artificial stone, engineered stone of composiet brengt flinke risico’s met zich mee.
Silicose
Het risico op silicose wordt bepaald door de levenslange cumulatieve blootstelling, de totale hoeveelheid ingeademde silica en individuele gevoeligheid. Het gaat vooral om de kleine deeltjes die diep in de longen terechtkomen. Deze deeltjes wordt opgenomen in alveolaire macrofagen, maar blijven daarin lang aanwezig. Hierdoor ontstaand een ontstekingsproces waarbij reactieve zuurstofradicalen ontstaan die het longweefsel beschadigen. Het herstelproces van het weefsel zorgt ervoor dat fibrose ontstaat en wellicht ook voor het ontaarden van cellen en ontstaan van kanker.
Kunstmatige steen
Kristallijn silica komt overal voor in de aardkorst. De traditionele beroepen die eraan zijn blootgesteld zijn mijnwerkers, bouwvakkers, werknemers in de metaal-, glas- en keramische industrie. Van meer recente datum is blootstelling bij de productie en verwerking van composiet. Dit materiaal wordt ook wel kunstmatige steen (artificial stone, engineered stone) genoemd en wordt onder meer gebruikt voor aanrechtbladen in keukens. Het is een mengsel van kunstharsen, vulmiddelen en additieven en bevat zeer hoge concentraties kristallijn silica. Bij composiet kan het gaat om 90% kristallijn silica, veel hoger dan bij natuurlijke steen zoals marmer (3%) en graniet (30%). Voor het zagen en schuren van het materiaal zijn krachtige gereedschappen nodig en er komt veel stof bij vrij.
De afgelopen jaren is in verschillende publicaties alarm geslagen over het optreden van silicose bij mensen die composiet produceren en verwerken. Het gaat vaak om snel optredende klachten en een ernstig beloop. De oorzaak daarvan zou in de hoge blootstelling kunnen liggen, maar onderzoekers vrezen dat het materiaal wellicht leidt tot een grotere reactie in het lichaam en meer ontstekingseffecten. Wellicht speelt het feit dat composiet ook metaalsporen kan bevatten daarbij een rol.
Systematisch review
In dit recente systematische review is nader gekeken naar de relatie tussen blootstelling aan composiet en silica en het optreden van silicose. Er is gezocht in onlinedatabases van begin tot 15 december 2018. Van de aanvankelijk 109 artikelen op: 26 in PubMed, 63 in Scopus en 20 in Isi Web of Knowledge, bleven na selectie met behulp van vooraf opgestelde criteria 7 artikelen over. Via beoordeling van de referenties van deze artikelen is uiteindelijk nog een achtste artikel toegevoegd.
| Jaar | Auteur | Land | Aantal patiënten |
| 2018 | Hoy et al. | Australië | 7 |
| 2012 | Kramer et al. | Israël | 25 |
| 2015 | Shtraichman et al. | Israël | 9 |
| 2016 | Grubstein et al. | Israël | 82 |
| 2017 | Rosengarten et al. | Israël | 17 |
| 2014 | Pascual et al. | Spanje | 6 |
| 2011 | Perez-Alonso et al. | Spanje | 46 |
| 2019 | Pascual et al. | Spanje | 13 |
Zie voor een overzicht van de acht artikelen de tabel in het artikel via De acht geïncludeerde artikelen worden in het review een voor een besproken.
Conclusies
Vervolgens trekken de auteurs een aantal conclusies:
- De klinische kenmerken van door composiet veroorzaakte silicose komen in grote lijnen overeen met die van silicose in meer traditionele werksituaties
- Opvallend is het gebrek aan goede informatie over de mate van blootstelling aan composiet, evenals het feit dat veel mensen zich in deze innovatieve sector zich niet bewust lijken van het risico van blootstelling aan silica.
- Verder onderzoek is nodig naar de pathogenese van silicose in relatie tot specifieke werkzaamheden en naar de effectiviteit van technische en organisatorische maatregelen en de beste persoonlijke beschermingsmiddelen in nieuwe werksituaties.
- Met behulp van omgevingsmetingen moet meer inzicht worden verkregen in de blootstelling bij specifieke werktaken en in specifieke werksituaties.
- Gezondheidsbegeleiding van blootgestelde werknemers moet worden overwogen.
- Werkgevers moeten zichzelf en hun werknemers beter informeren over producten en werkwijzen die blootstelling aan silica met zich meebrengen. Ook moeten werknemers weten en getraind worden in het veilig omgaan met deze producten.
- Overheden moeten beleid stimuleren om bedrijven tijdig te informeren over de risico’s van nieuwe toepassingen van al decennia lang gebruikte gevaarlijke stoffen.
Bron:
Leso, V., Fontana, L., Romano, R., Gervetti, P., & Iavicoli, I. (2019). Artificial Stone Associated Silicosis: A Systematic Review. International journal of environmental research and public health, 16(4), 568. doi:10.3390/ijerph16040568
Lees ook: Onbeschermd composiet verwerken beschadigt de longen