Bijwerkingen van werk

Het is nog niet eens erg warm, maar toch gaat het vandaag in de media over de risico’s van werken en sporten in de hitte.

Aanleiding is berichtgeven van berichtgeving van Zembla en de Stentor over de ruim vijftig gevallen van hitteletsel bij militairen in de afgelopen vijf jaar. En niet in een of ander warm buitenland, gewoon bij binnenlandse oefeningen. In de helft van de gevallen was opname in een ziekenhuis nodig. Vier militairen zijn arbeidsongeschikt verklaard en een 20-jarige Marechaussee uit Apeldoorn is in 2016 overleden als gevolg van een hitteberoerte.

Ook kondigt de organisatie van de Rotterdam marathon op 7 april 2019 aan dat zij een koelbad bij de finish zullen plaatsen om eventuele hittestress direct te kunnen behandelen. Intensief sporten in de hitte kan inderdaad gevaarlijk zijn, zoals blijkt uit het verhaal van Roy van der Voort bij de marathon van Eindhoven.

Werken in de hitte

Van de Nederlandse werknemers moeten ruim 2,5 miljoen wel eens werken in extreme hitte en dat is niet zonder gevaar voor de gezondheid. Bij warm weer moet het lichaam harder werken om de warmte kwijt te kunnen. Het bloed gaat sneller stromen, het hart gaat sneller kloppen en je gaat transpireren. Kortom, de lichaamstemperatuur stijgt; er is sprake van hyperthermie. Dit kan leiden tot uitputting, krampen in de spieren door gebrek aan zouten en mineralen, warmte-uitslag door transpireren en zelfs tot een hitteberoerte, waarbij de temperatuur zo hoog is opgelopen dat organen als hart, nieren en lever beschadigd raken.

De risico’s van werken in hoge temperaturen hangen nauw samen met de inspanning die geleverd moet worden. Wanneer die lichamelijke belasting hoog is, kan het risico op oververhitting ook al bij lagere temperaturen een probleem vormen. Dat zien we bij een marathon bij gemiddeld 20 graden dus ook al optreden.

Lage risico’s

Niettemin is het blootstaan aan (extreme) hitte is bij de herziening van de Arbowet in 2007 verwezen naar de lage risico’s, in een poging de regeldruk voor werkgevers te verminderen

Zie deze bijlage uit het SER adviesaanvraag Evaluatie Arbowet 1998:

Lage risico’s

Lage risico’s zijn in de visie van het kabinet risico’s die niet leiden tot blijvend letsel of sterfte, en ook geen aanleiding zijn tot grote maatschappelijke kosten of onrust. Deze bijlage geeft indicaties van wat in de visie van het kabinet tot de lage risico’s gerekend kunnen worden. De lijst heeft derhalve geen definitief of uitputtend karakter.

• Extreme hitte (> 36 °C droge lucht of > 28 °C Wet Bulb Globe Temperature)
• Extreme kou (< – 29 °C geen wind of < -18 °C met 4 m/sec wind)
• Hand- en arm trillingen
• Geknield/gehurkt werk (> 1 uur achtereen hurken/knielen)
• Staand werk (> 2 uur statisch op dezelfde plaats)
• Daglicht (geen daglicht zonder compenserende factoren, o.a publiek)
• Vloeren, muren en plafonds van arbeidsplaatsen
• Ramen en bovenlichtvoorzieningen van werkruimten
• Specifieke maatregelen voor roltrappen, rolpaden en laadplatforms
• Ontspanningsruimten
• Nachtverblijven
• Kleedruimten
• Wasgelegenheden en doucheruimten
• Toiletten, urinoirs en wasbakken
• Dagindeling van de arbeid
• Maatregelen met betrekking tot de bescherming van de ogen en het gezichtsvermogen van de werknemers
• Binnen- en buitenklimaat
• Weren van zonlicht

Een aantal van deze arbeidsrisico’s kan wel degelijk aanleiding zijn tot overlijden van de werknemer of blijvend letsel. Dit geldt bijvoorbeeld voor extreme hitte. Echter de huidige praktijk is zodanig dat het niet waarschijnlijk is dat dit voor zal komen. De kans dat extreme hitte in het Nederlandse bedrijfsleven leidt tot sterfte is te verwaarlozen. Daarom is bijvoorbeeld extreme hitte niet als hoog risico gekwalificeerd, ondanks het feit dat strikt genomen dit risico de dood tot gevolg kan hebben.

Beroepen met meer dan normale hittebelasting

Hittebelasting komt voor bij diverse beroepen en activiteiten. Enkele voorbeelden zijn

• staalindustrie
• glasindustrie
• bakkerijen
• zuivelindustrie
• papierindustrie
• zwembaden
• sauna’s
• tuinbouw
• mijnbouw
• tunnelbouw
• hulpverleningsdiensten zoals de brandweer

Verder kunnen specifieke omgevingen met hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid aanleiding geven tot hitte. Denk hierbij aan bijvoorbeeld machinekamers in de scheepvaart, ketelhuizen bij installaties, etc.

Daarnaast kan het ook voorkomen bij beroepen die beschermende kleding dragen, zoals chemische pakken.

Klimaatverandering en aandacht voor hitte

Nu de kans op warm weer in Nederland toeneemt door de verandering in het klimaat, moeten we ook op de werkvloer meer rekening gaan houden met hoge temperaturen en het effect daarvan op de gezondheid en op ons vermogen goed werk te leveren. Wie er naar zoekt ziet dat er best veel informatie over beschikbaar is, maar het vergt wel inspanning om het per specifieke werksituatie goed om te zetten in een “hitteplan”. Je bent er niet met wat extra drinken en een extra pauze. Misschien toch een idee om werken in de (extreme) hitte als een “normaal” in plaats van “laag risico” te beschouwen en wellicht ook weer wat ijkwaarden in te voeren om de mensen op de werkvloer houvast te geven.

Lees ook: De man die op de akker in elkaar zakte

Series Navigation

<< Ook brein werkt slomer in de hittegolfTe heet om te werken én om te leven >>