Leverkanker is niet het eerste type kanker waarbij je aan het beroep denkt. De belangrijkste risicofactoren liggen dan ook vooral buiten het werk. In het HSE rapport van Bevan et al. 2012 over de omvang van beroepskanker wordt voor leverkanker aangegeven dat minder dan 1% van alle leverkankers door het werk zal ontstaan.

De meest bekende risicofactoren voor leverkanker zijn infectie met hepatitis B (HBV) of hepatitis C (HCV), alcoholgebruik (alcoholisme), non-alcoholische leververvetting, obesitas, type-2 diabetes, levercirrose, aflatoxines, orale anticonceptie middelen (“de pil”) en ziekten als hemochromatose, ziekte van Wilson en hemofilie. Roken en het gebruik van anabole steroiden dragen vermoedelijk ook bij aan het ontstaan van primaire leverkanker.

Beroepen met risico op leverkanker

Niettemin zijn er wel risicofactoren in werk bekend, al is het enige echt vastgestelde verband dat tussen blootstelling aan vinyl chloride monomeer en het angiosarcoom van de lever. In hoeverre blootstelling aan infectieuze en niet-infectieuze omgevingsfactoren bijdraagt aan het risico op leverkanker is niet zo duidelijk.

Een hoge sterfte aan leverkanker is in eerder onderzoek gevonden in een aantal beroepen: in de bouw (met name bij het werken met zwaar materieel), schoorsteenvegers, werknemers in de chemische en textielindustrie, zeelui en schilders. Uit geen van deze onderzoeken komt een specifieke risicofactor naar voren. Onderzoek naar de omgevingsfactoren die invloed hebben op het ontstaan van leverkanker kenmerkt zich vaak door kleine populaties, slechte omschrijving van het type kanker en onvoldoende correctie voor verstorende factoren.

---

In deze post geef ik de resultaten van twee betrekkelijk recente reviews (2016) naar beroepsmatige oorzaken van het hepatocellulaire carcinoom (HCC). Beide reviews zijn volledig beschikbaar online.

Infectieuze oorzaken in het beroep

• Bloed-bloed contact met een besmette persoon via bijvoorbeeld een prikaccident kan leiden tot in het werk opgelopen hepatitis B of hepatitis C. Wanneer deze leverontstekingen chronisch worden is er kans op leverkanker.
• Blootstelling aan aflatoxinen – de metabole producten van bepaalde schimmels zoals Aspergillus, kan in hoge dosis leiden tot acute hepatitis en bij chronische blootstelling tot leverkanker.

Niet-infectieuze oorzaken in het beroep

Zowel in het review van Ledda et al als van Rapisarda et al (2016) worden de volgende chemische stoffen uitgebreid besproken wat betreft het risico dat zij vormen voor leverkanker:

• Arseen
• Cadmium
• Vinyl chloride monomeer,
• Trichloorethyleen (TCE) en perchloorethyleen (PCE)
• 1,1,1-trichloor-2,2-bis(p-chloorfenyl)-ethaan (DDT) en andere pesticiden
• N-Nitrosaminen
• Dioxine-achtige stoffen zoals PCDD, PCDF en TCDD
• Polychloorbifenylen (PCB)
• Polybroombifenylen (PBB)
• Chloral (C2HCl3O, gechloreerde acetoaldehyde) en chloralhydraat
• o-Toluidine
• 4,4′-methyleen bis (2-chloorbenzeenamine) (MOCA)
• 4-Aminobifenyl (4-ABP)
• Benzidine en verfproducten die worden afgebroken naar benzidine
• Aflatoxines

Preventieve maatregelen

De aanbevolen preventieve maatregelen zijn vergelijkbaar met de maatregelen die in het algemeen genomen moeten worden om blootstelling aan chemische stoffen te voorkomen. Volgens de arbeidshygiënische strategie staat bij carcinogenen stoffen vervanging door minder risicovolle stoffen bovenaan. Vervolgens gaat het om afscherming van de blootstelling via technische en organisatorische maatregelen en komen persoonlijke beschermingsmiddelen daarna.

Voor werknemers in de gezondheidszorg is vaccinatie tegen hepatitis B een belangrijke maatregel. Ook voorlichting over de risico’s van roken en alcoholgebruik voor chronische leveraandoeningen inclusief leverkanker kan bijdragen aan het beperken van het risico.

Bronnen

HSE RR857 Bevan et al. 2012 The burden of occupational cancer in Great Britain, Liver cancer

Ledda, C., Loreto, C., Zammit, C., Marconi, A., Fago, L., Matera, S., Costanzo, V., Fuccio Sanzà, G., Palmucci, S., Ferrante, M., Costa, C., Fenga, C., Biondi, A., Pomara, C., … Rapisarda, V. (2016). Non‑infective occupational risk factors for hepatocellular carcinoma: A review (Review). Molecular medicine reports, 15(2), 511-533.

Rapisarda, V., Loreto, C., Malaguarnera, M., Ardiri, A., Proiti, M., Rigano, G., Frazzetto, E., Ruggeri, M. I., Malaguarnera, G., Bertino, N., Malaguarnera, M., Catania, V. E., Di Carlo, I., Toro, A., Bertino, E., Mangano, D., … Bertino, G. (2016). Hepatocellular carcinoma and the risk of occupational exposure. World journal of hepatology, 8(13), 573-90.

Series Navigation

<< Blootstelling aan talk en kanker?Keratinische kanker door buitenwerk >>