In de hieronder beschreven casus blijkt hoe pas een uitgebreide arbeidsanamnese duidelijkheid verschafte aan een gepensioneerde lerares met ernstige longklachten. Inademen van schoolbord-krijt was voor haar niet zonder gevaar.
Casus
Een lerares van 64 die 27 jaar heeft lesgegeven en nu zes jaar met pensioen is, komt op het spreekuur vanwege aanhoudend hoest met opgeven van wit slijm. Het hoesten is ongeveer zes jaar geleden begonnen. In de afgelopen jaren had ze goede en slecht perioden en ze is meermalen behandeld met antibiotica en andere medicatie. In 2012 is sprake van kortademigheid bij inspanning, vermoeid en malaise en heeft ze een niet goed te lokaliseren pijn op de borst. Ze wordt behandeld voor een longontsteking, maar knapt niet op. Daarop wordt ze verwezen naar een longafdeling waar na uitgebreid longonderzoek sprake blijkt van niet reversibele longfunctiestoornissen.
In 2014 wordt ze na een nieuwe luchtweginfectie opnieuw onderzocht. De longfunctie is dan verder achteruit gegaan. Om de oorzaak daarvan op te sporen wordt allerlei onderzoek ingezet waaronder scans en bronchoscopie. Uiteindelijk werd vastgesteld dat sprake was van broncheale hyperreactiviteit en diffuse longfibrose. In 2017 komt ze terecht bij een bedrijfsgeneeskundige afdeling in een poging om een werkgerelateerde oorzaak op te sporen. De bovengenoemde klachten waren nog altijd aanwezig en bovendien was sprake van perioden van heesheid. Uitgebreide anamnese en onderzoek leidde naar de inademing van krijtstof als de meest waarschijnlijke oorzaak van de ernstige longfunctieproblemen.
Longfibrose
Longfibrose is een aandoening waarbij bindweefsel wordt gevormd in het longweefsel. Bij toename van dit bindweefsel worden de wand van de longblaasjes dikker en de uitwisseling van zuurstof moeilijker. Dit veroorzaakt kortademigheid. Longfibrose hoort tot de groep van de interstitiele longziekten (ILD) en houdt verband met verschillende typen blootstelling, bepaalde systeemziekten maar komt ook voor zonder aanwijsbare oorzaak. Inademing van chemische stoffen als metalen, asbest en silica zijn bekende oorzaken. Maar ook inademing van krijt is eerder beschreven.
Krijtstof komt ten gevolge van het gebruik van schoolbord-krijt ook voor op scholen. Krijt is een vorm van steen, een mineraal dat bestaat uit calciet. Schoolbord-krijt bevat onder meer gips (CaSO4), calciet (CaCO3), dolomiet (CaMg(CO3)2), kaoliniet, verontreiniging met silica en organische stoffen en sporen van metalen als aluminium, chroom, mangaan, ijzer, cobalt, nikkel, en lood. Omdat leraren schrijven met krijt zijn ze betrekkelijk intensief blootgesteld aan krijtstof. Er is in diverse studies gevonden dat deze intensieve blootstelling kan leiden tot longklachten waaronder astma en COPD.
Arbeidsanamnese
Het stellen van de juiste diagnose in dit geval werd bemoeilijkt door het feit dat de klachten pas begonnen na het pensioen. Er werd dus steeds gekeken naar de actuele presentatie en eventuele oorzaken. Het verband met de blootstelling aan schoolbord-krijt werd pas gezien toen een volledige arbeidsanamnese werd opgenomen waarbij alle potentiële risico’s werden meegenomen. Dit laat zien hoe lastig het stellen van de diagnose werkgerelateerde aandoening kan zijn bij ziekten met een lange tot zeer lange latentietijd.
Bronnen
Zsuzsánna Ágnes Szász1 et al. 2017 Chalk-induced Lung Fibrosis — Case Report. Journal of Interdisciplinary Medicine 2017;2(4):357-361
Lees ook: