Bij de koffieproductie komen verschillende vormen van blootstelling voor die de gezondheid kunnen bedreigen. Waar ik in een eerder artikel inging op de verborgen risico’s van koffie maken, wil ik hier informatie delen over longproblemen die kunnen ontstaan bij werknemers in de koffieproductie. Hieronder een selectie van online beschikbare artikelen met voorbeelden uit zowel het verleden als van iets recentere datum. In het tweede deel komen de problemen rond bronchiolitis obliterans en koffie aan de orde.

Koffiebranderslong

In 1970 verschijnt in Thorax een artikel van de Nederlands arts van Toorn onder de titel Coffee worker’s lung A new example of extrinsic allergic alveolitis. Hierin beschrijft hij het geval van een man die meer dan 20 jaar in een koffiebranderij heeft gewerkt en longklachten ontwikkelde. Bij onderzoek blijkt het te gaan om een immunologische reactie met antilichamen tegen het stof van koffiebonen. Bij een longbiopsie worden afzettingen van IgG en complementen gevonden langs de alveolaire bloedvaatjes.

Longklachten in de koffieproductie in Joegoslavië.

Zuskin et al. beschrijven in 1979 een onderzoek dat zij uitvoerden in de koffieproductie in het toenmalige Joegoslavië. Het artikel Respiratory function in coffee workers is online te lezen. De onderzoeksgroep bestaat uit 72 werknemers (51 vrouwen, 21 mannen) die met gebrande koffie werken en 31 werknemers (alleen vrouwen) die met groene koffie werken. Hun longklachten en longfunctie is vergeleken met een qua leeftijd, lengte en rookgewoonten vergelijkbare groep controlepersonen uit een frisdrankfabriek.

De prevalentie van bijna alle chronische luchtwegklachten blijkt significant hoger bij de koffieproductiewerkers. Gedurende de maandag (eerste werkdag) daalt de longfunctie, waarbij de waarden passen bij bronchus-vernauwing in met name de kleine luchtwegen. Dit is zeer waarschijnlijk een reactie op de blootstelling aan stof van groene en/of gebrande koffie. De onderzoekers zien een slechtere longfunctie van de koffieproductiewerkers voorafgaand aan het werk in vergelijking met de controlegroep. Dit betekent dat blootstelling aan koffiestof een risico is voor het ontstaan van chronische luchtwegproblemen.

Dezelfde onderzoeksgroep toont in 1985 in het artikel Bronchial reactivity in green coffee exposure aan dat de luchtwegklachten door blootstelling aan groene (ongebrande) koffie ook bij gezonde personen kunnen optreden en waarschijnlijk berusten op bronchiale hyperreactiviteit. Bij de groep patiënten met longproblemen die ze onderzochten, blijkt sprake van een beroepsastma van allergische oorsprong.

Longfunctie in de koffieproductie op Papua Nieuw Guinea

Smith et al. beschrijven in 1985 een onderzoek onder koffieproductie medewerkers in de koffieteelt op Papua Nieuw Guinea. De koffiewerkers werden vergeleken met werknemers van een frisdrankfabriek en met een zorgvuldig gematchte groep dorpsbewoners. De koffiewerkers hadden aanzienlijk meer chronische luchtwegklachten dan de beide andere groepen. De klachten waren onafhankelijk van de tijd die zij hadden gewerkt in de koffieproductie. De klachten worden vermoedelijk veroorzaakt door de blootstelling aan de overmaat stof in de koffieproductie.

Wat er zoal dampt vanuit koffie

In 2002 beschrijven Yeretzian et al. wat er zoal aan vluchtige stoffen vrijkomt bij het produceren van koffie in het artikel From the green bean to the cup of coffee: investigating coffee roasting by on-line monitoring of volatiles. Bij groene koffiebonen gaat het om alcoholen, aldehydes, koolwaterstoffen en organische zuren. Bij geroosterde koffiebonen verdampen tijdens het drogen eerst water en methanol, waarna de concentraties VOS (vluchtige organische stoffen zoals azijnzuur, aceetaldehyde, pyridine en methylbutanal) snel toenemen. Een zelfde soort complexe uitstoot met verschillende VOS wordt gezien bij de bereiding van koffie-extracten.

Beroepslongrisico’s in de koffiebranche

In 2009 voeren Oldenburg et al. (Health Risks Due To Coffee Dust, alleen abstract beschikbaar) een kleinschalig onderzoek uit onder 24 werknemers bij het koffietransport (groene koffie, ongebrand), 19 in de koffieopslag en 17 bij het decafeïneren van koffie. De werknemers werden ondervraagd over klachten, onderzocht als mogelijk sprake was van een allergie en er werden stofmetingen verricht.

Relatief veel werknemers hadden neus- en oogklachten en in de totale groep werd bij 13 medewerkers IgE antilichamen gevonden tegen groene koffie en castor bonen. Meer dan de helft van hen had de 12 maanden daarvoor luchtwegklachten gehad. De meeste klachten traden op in die afdelingen waar het stof in de lucht hoger was dan 10 mg/ m³ . De onderzoekers concluderen dat gezien deze problemen met veelal een allergische component, het bestrijden van stof in koffietransport en productie van groot belang zijn.

Endotoxinen in koffiestof

In eerdere jaren is duidelijk geworden dat werknemers in de koffieproductie vaker chronische longaandoeningen hebben, waarvan ten minste een deel berust op een allergische reactie voor koffiestof. In de jaren daarna richt het onderzoek zich onder meer op de samenstelling van dit stof en de rol van endotoxinen.

Noors-Afrikaanse onderzoek in 2012 (Moen et al.) richt zich op de blootstelling aan koffiestof in de koffieproductie in Tanzania. De totaal concentraties stof variëren van 0,2 tot 27,9 mg/m³ en de concentraties endotoxinen van 42 tot 75.083 endotoxinen units/m³. De uitademingslucht van de koffieproductiewerkers bevat meer stikstofmonoxide dan die van de controlegroep. Dit wijst op de aanwezigheid van ontstekingsparameters. Na controle voor leeftijd was het verschil significant. De onderzoekers concluderen dat er een verband moet zijn tussen blootstelling aan koffiestof en ontstekingsverschijnselen in de luchtwegen.

Van dezelfde onderzoekers verschijnt in 2013 (Sakwari et al.) een andere studie waarbij twee verschillende koffiesoorten met elkaar worden vergeleken: Robusta en Arabica. Deze soorten koffiebonen worden verschillend verwerkt en dat leidt tot flinke verschillen in de hoeveelheid koffiestof en endotoxinen. Bij Robusta is sprake van aanzienlijk hogere concentraties stof dan bij Arabica bonen.

In deel 2 ga ik in op de meer recente berichten over bronchiolitis obliterans in de koffieproductie. Dit artikel verschijnt binnenkort.

Bronnen

D. W. VAN TOORN Thorax (1970), 25, 399. Coffee worker’s lung A new example of extrinsic allergic alveolitis Institute of Pathology, State University of Utrecht, The Netherlands

EUGENIJA ZUSKIN, F. VALI, AND ZDENKA SKURI Respiratory function in coffee workers British Journal of Industrial Medicine, 1979, 36, 117-122 *

EUGENIJA ZUSKIN, BOZICA KANCELJAK, ZDENKA SKURIC AND D BUTKOVIC Bronchial reactivity in green coffee exposure British Journal of Industrial Medicine 1985;42:415-420

D SMITH, KAREN BROTT, AND G KOKI Respiratory impairment in coffee factory workers in the Asaro Valley of Papua New Guinea British Journal of Industrial Medicine 1985;42:495-498

Chahan Yeretzian · Alfons Jordan · Raphael Badoud Werner Lindinger From the green bean to the cup of coffee: investigating coffee roasting by on-line monitoring of volatiles Eur Food Res Technol (2002) 214:92–104

Marcus Oldenburg, Cordula Bittner, Xaver Baur Health Risks Due to Coffee Dust Chest Volume 136, Issue 2, August 2009, Pages 536-544

Moen, Bente E. MD, PhD; Sakwari, Gloria MSc; Mamuya, Simon H. D. PhD; Kayumba, Akwilina V. MD, PhD; Larsson, Lennart PhD; Pehrson, Christina MSc; Mashalla, Yohana J. MD, PhD; Bråtveit, Magne PhD Respiratory Inflammation Among Workers Exposed to Airborne Dust With Endotoxins in a Coffee Curing Factory Journal of Occupational and Environmental Medicine: July 2012 – Volume 54 – Issue 7 – p 847–850 (alleen abstract)

Gloria Sakwari, Simon H.D. Mamuya, Magne Bråtveit, Lennart Larsson, Christina Pehrson, Bente E. Moen Personal Exposure to Dust and Endotoxin in Robusta and Arabica Coffee Processing Factories in Tanzania The Annals of Occupational Hygiene, Volume 57, Issue 2, March 2013, Pages 173–183

Series Navigation

Longproblemen in de koffieproductie (2) >>