Producten zoals kleding, schoenen of meubilair kunnen met een speciale spray worden bespoten om ze bijvoorbeeld vuil-afstotend of waterdicht te maken. Op de verpakking wordt meestal aangeraden om dit buiten te doen of in een goed geventileerde ruimte. Om klachten te voorkomen moet inademing worden voorkomen. Vaak spelen bij dit risico vluchtige organische stoffen (VOS) een rol. Maar in het hier beschreven geval ging het om een product dat nanodeeltjes bevat in een waterige oplossing met slechts weinig VOS. Toch ging het mis. Niet in een ver buitenland, maar dichtbij in ons eigen land.
Tien gevallen
In een bedrijf waar met behulp van een speciale spray meubilair werd behandeld om het waterafstotend te maken kregen tien medewerkers na gebruik van het product luchtwegklachten. Het product bevatte positief geladen gefluorineerde acrylaat co-polymeer in deeltjes met een mediane diameter van 70 nm (1,3% van het gewicht) in een waterige oplossing van 3,3% VOS en 0,3% quarternaire ammonium.
De medewerker die met behulp van een zogenaamde air mix spray gun een liter van het product op de meubels had gespoten, ondervond geen klachten. De medewerker die drie uur later de werkruimte betrad en er twee sigaretten rookte werd echter in het ziekenhuis opgenomen met een chemische longontsteking. De volgende morgen merkten negen medewerkers op een werkplek direct naast de werkplaats dat zij klachten kregen van droge hoest, benauwdheid en pijn op de borst bij lichamelijke inspanning.
Reconstructie
Om na te gaan wat de oorzaak van deze uitbraak van klachten was, werd in een klimaatkamer het aanbrengen van de spray gereconstrueerd. Hieruit bleek dat daarbij onder meer trimethyl silanol, glycolethers and fluoroalkenen ontstonden. direct na de spray applicatie ontstond een aerosol met een maximum concentratie van 6,3 × 104 cm−3. Massa concentraties die werden gemeten bedroegen 0,095 and 10 mg/m3 in the deeltjesgrootte van respectievelijk 5,6-560 nm en 0,22-30 μm die afnamen tot minder dan 10 μg/m3 in beide grootte klassen na 15 uur.
Conclusie
De werknemer die in het ziekenhuis moest worden opgenomen ontwikkelde zijn chemische longontsteking waarschijnlijk door het roken van sigaretten besmet met fluorpolymeerdeeltjes. De verbrandingsproducten daarvan zijn berucht op dat punt. De klachten van de overige negen werknemers werden uiteindelijk toegeschreven aan het inademen van stofdeeltjes op nanoschaal die weer in de lucht werden gestuwd vanaf vloer en andere oppervlakken toen de medewerkers de ruimte betraden. De rol van VOS is hier minder waarschijnlijk door de lage concentraties in het product en het veel later optreden van de klachten.
De speciale spray was een product dat op de markt was gebracht als consumentenproduct maar niet bedoeld om te spuiten. Het label bevatte geen veiligheidszinnen en noemde geen gezondheid of milieu risico’s. Later werd op het label wel gewaarschuwd tegen spuiten. In 2012 verdween het product in de hier beschreven vorm van de markt.
Bron
Het volledige artikel met al het uitgevoerde onderzoek is hier te lezen:
Scheepers, P. T. J., Masen-Poos, L., van Rooy, F. G. B. G. J., Oerlemans, A., van Daalen, E., Cremers, R., … Nørgaard, A. W. (2017). Pulmonary injury associated with spray of a water-based nano-sized waterproofing product: a case study. Journal of Occupational Medicine and Toxicology (London, England), 12, 33. http://doi.org/10.1186/s12995-017-0180-7
Meer lezen