In een recent artikel wordt bij een mecanicien de oorzaak voor zijn systemische sclerose gevonden in de langdurige blootstelling aan oplosmiddelen.
Systemische sclerose is een zeldzame aandoening met afwijkingen in het immuunsysteem, in de bloedvaten en het bindweefsel. Jaarlijks zijn er naar schatting 4,5 – 18,7 nieuwe gevallen per miljoen inwoners in Europa en de Verenigde Staten. De ziekte komt meer bij vrouwen voor, maar de mogelijk werkgerelateerde vormen zouden vaker bij mannen voorkomen.
Sinds de jaren vijftig zijn er aanwijzingen dat externe blootstelling een rol kan spelen bij het ontstaan van de ziekte. Het gaat onder meer om biologische agentia, vinyl, silica, metalen en met name oplosmiddelen. Deze blootstelling is meestal langdurig en hoe hoger de blootstelling hoe groter het risico.
Een voorbeeld uit Brazilië
Recent is een geval beschreven bij een man die ruim 15 jaar was blootgesteld aan verschillende oplosmiddelen:
Een man van 38 werkt al 17 jaar als mecanicien waar hij in contact komt met olie, inkt, lijm, thinner en andere oplosmiddelen. In zijn werk heeft hij de beschikking over persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen, rubberlaarzen, werkkleding en er is handcrème beschikbaar. De werkplek heeft geen ramen en weinig ventilatie. Ongeveer 7 jaar geleden kreeg hij rode vlekken op de huid van zijn armen, benen en romp die gepaard gingen met slikproblemen en duizeligheid. De diagnose sclerodermie werd gesteld met behulp van een huidbiopsie.
Twee jaar daarna kreeg hij gewrichtspijn en werd een behandeling met methotrexaat gestart. Momenteel heeft hij hoge bloeddruk, slikproblemen, zuurbranden en pijn in gewrichten en de nek. Bij onderzoek is hij in goede gezondheid. Op de huid zijn enkele bruinige vlekken te zien op armen, benen en romp en enige atrofie. De vingers zijn licht verdikt. De diagnose systemische sclerose wordt bevestigd door immunologische testen. Bij deze mecanicien wordt de ziekte aangeduid als beroepsziekte.
Externe blootstelling
In de discussie gaan de auteurs van het artikel in op de epidemiologie en pathofysiologie van systemisch sclerose. Hoewel bekend is dat de autoimmuun-aandoening een genetische component heeft, blijkt uit onderzoek bij eeneiige tweelingen dat dit slechts zelden de enige oorzaak is. Dat pleit meer voor een wisselwerking tussen aanleg en externe factoren.
Een van de vaak genoemde vormen van blootstelling is aan silica. In deze gevallen wordt de gerelateerde systemische sclerose ook wel aangeduid als Erasmus syndroom. Daarnaast gaat het vaak om oplosmiddelen zoals vinyl chloride, styreen of om de oplosmiddelen die gebruikt worden bij het verwerken van epoxy harsen. Wat betreft de blootstelling aan metalen is voor mannen gewezen op antimoon en platina en voor vrouwen op cadmium, lood, kwik, palladium en zink. Ook is van een aantal geneesmiddelen bekend dat er een verband is met systemische sclerose, bijvoorbeeld bleomycine, pentazocine, cocaine en taxanen zoals docetaxel of paclitaxel.
De auteurs sommen ook een groot aantal factoren waarvoor bij onderzoek is gebleken dat ze geen verband houden met systemische sclerose. Het gaat onder meer om milieublootstelling, hormoonverstorende stoffen, dieetfactoren, alcohol en roken, blootstaan aan straling en elektromagnetische velden.
Werkrelatie vaststellen
Het relateren van de diagnose sclerodermie en systemische sclerose aan blootstelling aan externe factoren is van belang voor secundaire preventie. Het lijkt er namelijk op dat staken van de blootstelling verergering van de klachten kan voorkomen. Met name bij systemische sclerose bij werknemers die langdurig hebben blootgestaan aan silica of oplosmiddelen zou eerder overgegaan moeten worden tot het vaststellen van een beroepsziekte. Niettemin wordt door behandelende medisch specialisme nog te weinig rekening gehouden met mogelijke werkgebonden factoren.
Bron
Lise MLZ Systemic Sclerosis Associated with Occupational Exposure to Solvents Annals of Clinical and Medical Case Reports Volume 3 Issue 1- 2020
Systemische sclerose, Sclerodermie Reuma Nederland
Verder lezen
Systemisch sclerose bij juwelenslijpers