De laatste blogpost van mijn serie over ziekte en dood door te lange werkuren en overwerk (klik voor de eerdere posts 1, 2, 3, 4). Wat weten we eigenlijk over de ideale lengte van de werkweek wat betreft gezondheid en productiviteit.

Naar de ideale lengte van de werkweek is niet veel, maar wel enig onderzoek gedaan. Ideaal wordt daarbij zowel afgezet tegen productiviteit en tegen gezondheid. Het blad MT publiceerde hier op 5 december 2016 al een interessant artikel over onder de titel: “Waarom harde werkers niet (automatisch) het meest productief zijn.”

 Productiviteit

Wat betreft productiviteit duikt vaak een onderzoek van John Pencavel, hoogleraar economie van Stanford University, uit 2014 op. Daaruit bleek dat langer dan 50 uur per week niet verstandig is, omdat daarboven de productiviteit snel afneemt. Pencavel stelt zelfs op basis van zijn onderzoek dat het reduceren van je werkuren de beste manier is om je productiviteit te verhogen.

De data die van Pencavel voor zijn onderzoek gebruikte zijn ongewoon, want stammen uit de Eerste Wereldoorlog. Hij gebruikte namelijk de gegevens van de British Health of Munition Workers Committee. Dit comité onderzocht vanwege de nijpende vraag naar wapens en munitie, de link tussen werkuren en werkprestaties in de hoop de productiviteit in de fabrieken te verhogen. Hun conclusie was echter verrassend: de uren van de arbeiders in de munitiefabrieken moesten juist verkort worden. Pencavel bekeek het onderzoek nog eens goed en concludeerde dat de productiviteit sterk afnam bij een werkweek van meer dan 50 uur. De output bij een werkweek van 70 uur was nauwelijks meer dan de output bij 56 uur.

Nu is de huidige werksituatie voor kenniswerkers uiteraard anders dan tijdens de Eerste Wereldoorlog in munitiefabrieken. Maar ook uit huidige onderzoeken van bijvoorbeeld Marianna Virtanen, hoogleraar epidemiologie en onder andere verbonden aan de Finnish Institute of Occupational Health, blijkt dat alle uren die je na een 40 à 50-urige werkweek maakt, weinig extra output opleveren. Het bleek ook dat voor mensen van middelbare leeftijd lange werkweken een negatieve invloed hebben op het cognitief functioneren.

Mentale gezondheid

Zeer lange werkweken zijn slecht voor de gezondheid en dus wordt er in veel landen een limiet gehanteerd. Die limiet bedraagt vaak 48 uur, voor de maximale lengte van de werkweek. Maar het bewijs dat deze grens onderbouwd, komt vooral van onderzoek onder mannen. Hierbij werd dus vaak geen rekening gehouden met zorgtaken en huishoudelijk werk. Omdat inmiddels veel meer vrouwen zijn gaan werken en mannen en vrouwen de zorg- en huishoudelijke taken meer zijn gaan verdelen, is de vraag of 48 uur nog een gezond maximum is. In Australië (Dinh et al. 2017) is daarom met gegevens van zes versies van een representatieve steekproef van volwassenen (24–65 years) uit het Household Income Labour Dynamics of Australia Survey (N = 3828 mannen; 4062 vrouwen), gekeken naar de relatie tussen werkuren en mentale gezondheid.

Hieruit bleek dat de drempel van een gezonde werkweek in zijn totaliteit ligt op 39 uur per week. Daarboven neemt de mentale gezondheid af. Er is wel een verschil gevonden voor mannen en vrouwen: gezonde werkweken zijn voor mannen 43,5 uur en voor vrouwen 38 uur, maar hier speelt de verdeling van zorg- en huishoudelijke taken een belangrijke rol. Slechts onder zeer ideale omstandigheden kan een werkweek van 48 uur nog als gezond beschouwd worden.

Bronnen:

Pencavel, J. (2014). The productivity of working hours. (IZA Discussion Paper No. 8129), Stanford University and IZA, Bonn, Germany.

Marianna Virtanen et al. Long Working Hours and Cognitive Function: The Whitehall II Study, American Journal of Epidemiology, Volume 169, Issue 5, 1 March 2009, Pages 596–605

Dinh et al. Hour-glass ceilings: Work-hour thresholds, gendered health inequities Social Science & Medicine Volume 176, March 2017, Pages 42-51

Series Navigation

<< Karoshi belicht in drie video’sOverwerk in Nederland nader bekeken >>