Roken is slecht voor onder andere de longen. Dat geldt ook voor het werken in een stoffige omgeving, al maakt het type stof mogelijk wel verschil. Of en in welke mate roken en het werken in een stoffige omgeving elkaar beïnvloeden bij het veroorzaken van longproblemen is niet echt duidelijk. Noorse onderzoekers hebben dat recent uitgezocht in de Noorse werkende bevolking. Althans bij de mannen.

Opzet Noorse studie

Ze keken naar het verband tussen luchtwegproblemen en blootstelling aan stof en of roken dat effect verandert. Daarvoor gebruikten ze de gegevens van drie opeenvolgende onderzoeken naar werk- en leefomstandigheden uit 2006, 2009 en 2013. Voor deze onderzoeken werden gegevens verzameld door Statistics Norway. In het onderzoek is gekeken naar alle mannen tussen 18 en 66 jaar die ten minste aan twee surveys hadden meegedaan en werkzaam waren in een periode tussen 2006 en 2013. Het ging om 3547 mannen die telefonische geïnterviewd werden.

De blootstelling werd verdeeld in “nooit” en “ooit” gebaseerd op de volgende vragen.
Kon u op uw werkplek duidelijk in de lucht zien of ruiken:

• mineraal stof: steenstof, kwarts, cement, asbest, minerale wol
• organische stof: textiel, hout, meel, kleding, dieren
• damp of stof van metalen: lasrook, lood, chroom, nikkel, zink, aluminium, kopen of tin

De duur van de blootstelling werd bepaald door het aantal expositiejaren te verdelen in tertielen. De informatie over rookgewoonten werden in 2009 en 2013 verzameld.

De uitkomstmaat waren klachten van longen en/of luchtwegen in de vier weken voor het interview aan het eind van de follow-up. Hierbij werd de vraag gesteld of men in de afgelopen maand veel last, enige last, een beetje last of geen last had van kortademigheid, benauwdheid en piepende ademhaling. Wie enige vorm van last aangaf werd gezien als geval.

Uitkomsten

Blootstelling aan stof kwam voor bij 1 op de vier deelnemers, waarbij de prevalentie afname van 18% bij het begin tot 11% bij het eind van de onderzoeksperiode. Van de deelnemers had 6% (207) luchtweg of longklachten, waarbij de prevalentie bij dagelijkse rokers drie keer hoger was (14,3%) dan bij niet rokers (4,2%). Wanneer wordt gecorrigeerd voor leeftijd en roken is het risico om long- en luchtwegklachten te ontwikkelen bij blootstelling aan stof verhoogd: OR = 2,1.

• OR mineraal stof = 2,3
• OR organisch stof = 2,2
• OR metaal stof/damp = 1,9

Het gecombineerde effect van enig stof en dagelijks roken is meer dan een optelsom (additief). Er lijkt sprake van vermenigvuldiging van het risico. Datzelfde geldt als wordt gekeken naar de afzonderlijke stofgroepen. De verhoging van het risico bij meervoudige blootstelling wijst erop dat de verschillende vormen van blootstelling met elkaar interfereren bij het veroorzaken van schade aan de luchtwegen. Mogelijk beschadigt tabaksrook de efficiëntie van het reinigende systeem in de luchtwegen

Het populatie attributief risico voor zowel blootstelling aan afzonderlijke als aan gecombineerde stofgroepen is 19. Dit komt min of meer overeen met de uitkomsten van eerdere studies in Europa en Noord-Amerika.

Een beperking van dit onderzoek is dat gegevens zijn verzameld met zelfrapportage en dat slechts eenmaal is gevraagd naar long- en luchtwegklachten aan het eind van de follow-up. Hierdoor kan het zijn dat klachten gemist worden van mensen die al eerder uit het werk verdwenen zijn vanwege deze klachten.

Conclusie

Niettemin concluderen de onderzoekers dat sprake is van een robuuste en prospectieve associatie tussen blootstelling aan stof in het werk en long- en luchtwegklachten in de beroepsbevolking, althans onder mannen. Blootstelling in het werk lijkt verantwoordelijk voor ongeveer een vijfde van alle long- en luchtwegklachten. Dat maakt blootstelling aan stof nog altijd een belangrijk gezondheidsrisico. Meer aandacht voor stoppen met roken lijkt voor deze werknemers echter ook van levensbelang.

Bron

Tore Tynes, Eva Kristin Løvseth, Håkon A. Johannessen, Tom Sterud, Marit Skogstad Interaction of smoking with respiratory effects of occupational dust exposure: a prospective population study among Norwegian men ERJ Open Research 2018 4: 00021-2018; DOI: 10.1183/23120541.00021-2018