Het hypothenar hammer syndroom (HHS) is een weinig voorkomend gevolg van beroepsmatige blootstelling aan handwerk waarbij veel kracht gezet wordt met de duimmuis. De meeste gevallen zijn beschreven bij beroepen als monteurs, mijnwerkers en slagers, maar nog niet bij een schietinstructeur. Het gaat meestal om mannen die werken met handgereedschap waarmee kracht gezet moet worden. Ze gebruiken hun hand min of meer als hamer.

Werk en sport

HHS treedt traditioneel meer op bij mannen en aan de dominante hand. Door het herhaald uitoefenen van kracht met de duimmuis ontstaan microtrauma’s in de vaatwanden. Dit kan leiden tot vaatsluiting, trombose en embolieën. Dit kan leiden tot pijn in de hand of vingers. Historisch gezien is de aandoening voor het eerst beschreven bij ijzerwerkers, maar sindsdien ook in allerlei beroepen, sporten en andere activititeiten zoals tuinieren.

Schietinstructeur

Recent verscheen een artikel over een geval van HHS bij een schietinstructeur van de Canadese Royal Canadian Mounted Police. Het gaat om een rechtshandige man van 36 die sinds 14 werkzaam is als schietinstructeur. Hij zocht hulp voor ernstige pijn in zijn rechter wijsvinger die een maand geleden plotseling is ontstaan. Bij een ongeluk heeft hij een verwonding opgelopen die slecht wil genezen.

Verder is de man gezond en heeft nooit eerder letsel of operaties aan de handen gehad. Hij heeft wel gerookt, maar is negen jaar geleden gestopt. Hij werkt niet met handgereedschap en schiet alleen tijdens het werk met een Colt C8 Carbine. Dit wapen heeft bij gebruik door de terugslag een impact op de schouder en de handen, vooral op de duimmuis.

Bij uitgebreid vervolgonderzoek blijkt de oorzaak in de bloedvaten van de hand te liggen. De doorstroming van de rechter wijsvinger is verminderd en angiografie toont een onregelmatige vaatwand van de arteria ulnaris en twee afsluitingen in de vingervaten. Op grond van de klachten en de resultaten van onderzoek wordt de diagnose HHS gesteld. Er zijn geen aanwijzingen voor algemeen vaatlijden. De behandeling met operatieve sympathicotectomie was succesvol.

Preventief

Afhankelijk van de restverschijnselen moet worden overwogen of hervatten van het werk mogelijk is na afname van de klachten. Onderzocht kan worden of het bijvoorbeeld mogelijk is HHS te voorkomen door het dragen van handschoenen met extra bescherming van de duimmuis. Tijdig onderzoek bij het optreden van pijn in de hand bij werk waarbij de duimmuis sterk wordt belast, kan mogelijk veel problemen voorkomen.

Bron: Fung, A. T., Culig, J., & Taylor, D. C. (2018). Firearm-related hypothenar hammer syndrome in a police officer. Journal of vascular surgery cases and innovative techniques, 4(3), 223–225. doi:10.1016/j.jvscit.2018.05.002

Lees ook:

Hypothenar Hammer Syndroom erkent in België als beroepsziekte

Aanvulling

Over het hypothenar hammer syndroom – dat in Belgie wordt erkend als beroepsziekte – is redelijk wat informatie op internet te vinden. Wel veel betrekkelijk gespecialiseerd.Kijk bijvoorbeeld via deze links

Het hypothenar hamer syndroom als beroepsziekte – Nota ten behoeve van de Wetenschappelijke Raad Opgemaakt 16 mei 2011 Bij het Fonds voor beroepsziekten

Brinkman et al. Hypothenar-hamersyndroom Zeldzame arteriele stoofnis van de hand door stom trauma Klinische les Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6077

OSH Answers Fact Sheets Hypothenar Hammer Syndrome

Ablett, C. T., & Hackett, L. A. (2008). Hypothenar hammer syndrome: case reports and brief review. Clinical medicine & research, 6(1), 3–8. doi:10.3121/cmr.2008.775