- Silicose en tuberculose systematisch bekeken
- Blootstelling aan silica risicovol voor het hart
- De tien dodelijkste beroepsziekten
- Silicose, terug van nooit weggeweest
- Silicose of sarcoïdose bij een stukadoor
- Silicose door zandstralen blijft toenemen
- Sarcoïdose en blootstelling onder de loep
- Effectiever silicablootstelling tegengaan
- Kristallijn silica in composiet, oud gevaar in een nieuw jasje
- Longproblemen in de tandheelkunde
- Longaandoening na het maken van gloeilampen
- Talk in de longen kan je de adem benemen
- Onbeschermd composiet verwerken beschadigt de longen
- Versnelde silicose na afwerking van composiet
- Bindweefselaandoeningen bij silicablootstelling
- Pleuravocht mogelijk door silica
- Silicoproteïnose bij hoge silicablootstelling
- Vergrote lymfeklier bij stofblootstelling
Silicose behoort zonder twijfel tot de klassieke beroepsziekten. Daarvan wordt gezegd dat ze op hun retour zijn en nog maar zelden voorkomen. Dat klopt echter niet voor de longaandoeningen die ontstaan door blootstelling aan kristallijn silica. Want die zijn er nog en komen zelfs meer voor dan verwacht. Met alle ernstige gevolgen voor de werkende mens van dien.

Daarom is het goed dat er af en toe een artikel verschijnt dat deze aandoening opnieuw en goed onder de aandacht brengt. Zoals in het artikel van Hoy en Chambers (2020) met de titel Silica-related diseases in the modern world. Het is vrij online te lezen en geeft een goed overzicht van de verschillende typen silicose, de verschillende sectoren waar blootstelling mogelijk is en de ideeën die er zijn over de biologische mechanismen die leiden tot silicose.
Typen silicose
Silicose | ||
---|---|---|
Type | Silica blootstelling | Opmerkingen |
Chronische eenvoudige (nodulaire) silicose | Laag | Latentietijd langer dan 10 jaar Longnodules kleiner dan 10 mm Meestal asymptomatisch |
Chronische gecompliceerde silicose (pulmonaire massieve fibrose) | Laag | Latentietijd langer dan 10 jaar Longnodules groter dan 10 mm symptomen en progressie in relatie tot radiografische afwijkingen |
Versnelde silicose | Matig – hoog | Latentietijd korter dan 10 jaar Snellere ontwikkeling van de ziekte Symptomen en kenmerken van eenvoudige, gecompliceerde en acute silicose |
Acute silicose (silicoproteïnose) | Zeer hoog | Ontwikkelt binnen een week tot 5 jaar Dezelfde kenmerken als alveolaire proteïnose Hoge sterfte |
Andere aandoeningen bij silica blootstelling
Andere (long)aandoeningen die in verband gebracht worden met blootstelling aan kristallijne silica zijn (kenmerken in het artikel):
- Lymfadenopathie
- COPD
- Pulmonaire fibrose
- Sarcoïdose
- Longkanker
- Caplan’s syndroom (pneumoconiose met reumatoïde artritis)
- Long tuberculose
- Autoimmuun aandoeningen
- Reumatoïde artritis
- Systemische Lupus Erythematose
- Scleroderma (Erasmus syndroom)
- ANCA gerelateerde vasculitis
- Nieraandoeningen: chronische nierziekten
Interessant is ook het overzicht van sectoren, beroepen, taken en processen waarbij silicose een risico kan vormen. Je ziet hier “oude” en “nieuwe” blootstellingen door elkaar en soms op onverwachte plaatsen.
Werksitutaties met kans op silicose
Werkplekken met mogelijke kwarts blootstelling | ||
---|---|---|
Sector/beroep | Specifieke taak/proces | Bron materiaal |
Schuur- en straalwerk | roest en verf verwijderen, autoschadeherstel | zand, zandsteen, schuurmiddelen |
Landbouw, boeren | mechanisch ploegen, oogsten | grond |
Productie van cement en baksteen | verwerken van grondstoffen | klei, zand, kalksteen |
Productie van porselein en keramiek | mengen, gieten, glazuren, emailleren, vormen | klei, schalie, vuursteen, zand, kwarts |
Bouw | metselen, beton zagen, bestraten, cement afwerken, schuren, stralen, slopen, grondwerk | zand, beton, graniet, grond, gips |
Productie van denim spijkerbroeken | zandstralen | zand, schuurmiddelen |
Productie van materialen voor tandheelkunde | stralen, polijsten | zand, schuurmiddelen |
Uit- en opgraven | grondverzet, boren, graven | zand, steen |
Productie van glas en glasvezel | verwerking van grondstoffen | zand, kwarts |
Hydraulisch fracken | boren, fracken | zand, steen |
Staalfabricage en gieterijen | gietmallen maken, ovengebruik en onderhoud | zand, vuurvaste materialen |
Maken en schoonmaken van juwelen | snijden, zagen, slijpen, polijsten van edelstenen | (half)edelstenen, schuurmiddelen, glas |
Mijnbouw en bewerken ertsen | diverse beroepen | steen, erts |
Steenhouwerij | steenhouwer, zandstralen | zandsteen, graniet, zand |
Productie van verf | verwerken van grondstoffen | vulstoffen (diatomeen aarde, silica etc.) |
Steengroeve | malen van steen, zand, grind | zandsteen, graniet, grind, leisteen |
Wegenbouw en wegenonderhoud | zagen, slopen, malen van grondstoffen | beton, asfalt, bitumen |
Zandwinning | productie van silicameel | zand, silicameel |
Scheepsbouw | schuren en zandstralen | zand, schuurmiddelen |
Productie van zeep en cosmetica | productie of gebruik van schurende zeep en poeders | silicameel |
Productie en installatie van keukenbladen | zagen, schuren, boren, polijsten | composiet, zandsteen, graniet, porselein |
Voegwerk | cement verwijderen, malen, slijpen | steen, cement |
Tunnelbouw | boren, opblazen | grond, steen, zandsteen |
Afvalverbranding | onderhoud, schoonmaken | vliegas |
Veel overzichtelijke informatie
In het artikel wordt uitgebreid stilgestaan bij de moderne inzichten met betrekking tot de pathologie, pathogenese en klinische verschijnselen van silicose en aanverwante aandoeningen door silica-blootstelling. Ook wordt aandacht besteed aan de epidemiologie met aandacht voor de nieuwe uitbraken van de aandoeningen. Het artikel eindigt met een overzicht van mogelijk preventieve maatregelen en nieuwe ontwikkelingen voor eventuele behandeling. Niettemin is het een aandoening die eigenlijk niet te behandelen is. Daarmee is voorkomen door het beperken van de blootstelling is de allerbelangrijkste maatregel. Daarvoor is wel nodig dat we ons realiseren dat silicose een beroepsziekte is die nooit is weggeweest.
Bron
Ryan F. Hoy and Daniel C. Chambers Silica‐related diseases in the modern world European Journal of Allergy and Clinical Immunology 27 January 2020 https://doi.org/10.1111/all.14202
Lees ook: Kristallijn silica in composiet, oud gevaar in een nieuw jasje