Kunnen je tanden slijten door je werk? Nu en dan wordt me die vraag gesteld, meestal in verband met blootstelling aan chemische stoffen. Het gaat dan om tanderosie of erosieve tandslijtage zoals het ook wel genoemd wordt. Het antwoord is dat het in bepaalde gevallen inderdaad kan. Laten we eens zien wat er zoal over bekend is in de literatuur.
Erosieve tandslijtage wordt omschreven als een chemisch en/of mechanisch proces dat leidt tot voortgaand verlies van hard tandmateriaal zonder dat er bacterieen bij betrokken zijn. Het is dus iets anders dan de normale gaatjes vorming of caries. Soms wordt het ook biocorrosie genoemd. Fit duidt op de chemische, biochemische en elektrochemische afname van tandmateriaal omvat. Samengevat gaat het om het verlies van mineralen uit het glazuur en de daaronder liggende lagen.
Oorzaken
De meest bekende oorzaken zijn niet gerelateerd aan het werk. Ze kunnen te maken hebben met leefstijl, vooral het drinken van zure dranken of het eten van zuur voedsel. Ook bepaalde aandoeningen die zorgen dat er zuur in de mond komt – zoals gastro-oesophagale reflux – kunnen als bijeffect leiden tot tanderosie. Er zijn ook aandoeningen waarbij sprake is van braken (eetstoornissen, aandoeningen van de maag) waarbij het zurige braaksel kan leiden tot tanderosie. En bepaalde medicijnen zijn zuur, zoals aspirine of bepaalde astmamedicatie, maar ook bijvoorbeeld vitamine C kauwtabletten.
Werkoorzaken
Over werkoorzaken is echter ook het een en ander bekend, vooral over werksituaties waarin werknemers in aanraking kunnen komen met zure dampen of mist. Deze werkomstandigheden treden op bij bedrijven die batterijen en accu’s maken, repareren of recyclen, bij de productie van munitie, bij galvaniseerbedrijven, en in de voedingsindustrie. Daarnaast zijn er beroepen waarbij de tanden in contact komen met zure vloeistof, zoals bij wijnproevers en professionele zwemmers.
De stoffen waar het in de werksituatie meestal om gaat zijn de bekende zuren zoals zwavelzuur, zoutzuur, salpeterzuur, azijnzuur, lood- en chroomzuur. Er zijn inmiddels ook artikelen die laten zien dat bij consequent gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals maskers ook tanderosie door blootstelling aan zure dampen sterk kan worden teruggedrongen. In de voedingsindustrie gaat het doorgaans om andere stoffen zoals bijvoorbeeld wijnsteenzuur, sucrose, magnesiumsulfaat en natriumbicarbonaat.
Andere vormen van tandproblemen door werk
Behalve tanderosie wordt ook slijtage van de tanden soms in verband gebracht met werk. Het gaat hier meer om mechanische dan chemische oorzaken. Bij de blootstelling moet je dan vooral denken aan stof, met name van schurende materialen. Deze vorm van tandslijtage is onder meer beschreven bij mensen die graniet delven of verwerken, werknemers in cement fabrieken en mijnwerkers, in het bijzonder werkzaam in het delven van olivijn.
Slijtage van de tanden en tanderosie hebben veel oorzaken, zowel in als buiten het beroep. Herkenning daarvan is belangrijk om ze te kunnen behandelen en te voorkomen. Voor tandartsen en mondhygiënisten kan het dus verstandig zijn bij deze aandoeningen ook aan het werk van de patient te denken. En waar nodig contact te zoeken met de bedrijfsarts.
In het artikel “Typische tanden door je beroep“ geef ik nog een aantal voorbeelden van lokale afwijkingen aan het gebit die kunnen ontstaan door het werk.
Bronnen
Annette Wiegand and Thomas Attin Occupational dental erosion from exposure to acids—a review Occupational Medicine 2007;57:169–176
Tarulatha R. Shyagali, Nidhi Rai Occupational dental health hazards: A review International Journal of Contemporary Dental and Medical Reviews (2015), Article ID 140115, 5 Pages
Cristiane Meira Assunção, Ana Paula Hermont, Sheyla Márcia Auad, Saul Martins Paiva, Jonas Almeida Rodrigues EROSIVE TOOTH WEAR – WHY CLINICIANS SHOULD BE AWARE OF THIS CONDITION Review Revista Científica do CRO-RJ (Rio de Janeiro Dental Journal) v. 3, n. 3, September – December 2018