Het beroep van tandarts kent verschillende risico’s waaronder fysieke en ergonomische. De risico’s en vormen van belasting kunnen leiden tot spier- en gewrichtsklachten. Aandacht voor ergonomie is in het vak van tandarts van belang. Een enkele keer kan ook sprake zijn van een bijzonder werkgerelateerde aandoening, zoals bij het hieronder beschreven geval van een tandarts in opleiding. Zij liep een haarlijn-breuk in haar pols op bij een tandextractie.

Casus

Een 45-jarige patiënt bezoekt een Turkse kliniek voor kaakchirurgie vanwege pijn links in de kaak. Bij onderzoek blijkt dat twee molaren zo zijn aangetast door tandcariës dat ze getrokken moeten worden. Een 23-jarige tandarts in opleiding voert de tandextractie uit. Bij het uitvoeren van de procedure hoort ze een krakend geluid in haar linker pols die ze tijdens het trekken en een niet-ergonomische positie moest houden (overstrekt). Hierover zij ze later dat ze met de linker pols grote kracht moest uitoefenen terwijl ze met de rechterhand wat verbandgaas pakte.

Na het afronden van de procedure had ze een pijnlijke linker pols, enige trekkingen in de spieren en bewegingsbeperking. Aanvankelijk negeerde ze dit, maar omdat de pijn aanhield en ze ook tintelingen in de vingers kreeg en zwelling van de pols zocht ze later hulp. Op de spoedeisende hulp bleek bij klinisch en radiologisch onderzoek sprake van een haarlijn-breuk in het distale deel van de linker radius. Ze kreeg een tijdelijke spalk, pijnmedicatie en een ontstekingsremmer. De pols moest ze ontzien en dus kon ze haar werk als tandarts aanvankelijk niet hervatten. Na twee maanden kon ze haar werk en opleiding geleidelijk hervatten.

Tandarts en ergonomie

In eerder onderzoek naar beroepsmatige spier- en gewrichtsaandoeningen van tandarts is vastgesteld dat 55-93% van alle tandartsen hier mee te maken krijgt. Het gaat vooral om klachten van de rug, schouder en polsen. Tandheelkundig werk kent veel voorkomende procedures waarbij gecontroleerd kracht moet worden uitgeoefend, vaak in ongunstige gewrichtshoudingen. Bij tandextracties is vaak sprake van herhaald uitoefenen van aanzienlijke kracht met onder meer overstrekking van de pols.

Dit kan leiden tot polsblessures, waarvan bijvoorbeeld een dislocatie van het schippersbotje (scaphoid) is in 2007 beschreven door Badjate en Cariappa. Het lijkt erop dat ergonomie in de tandheelkunde enigszins is verwaarloosd volgens de auteurs van het artikel. Terwijl het van belang is voor het voorkomen van blessures om in een goede houding te werken en de juiste kracht uit te oefenen met de instrumenten. Hieraan zou al in de opleiding tot tandarts voldoende aandacht moeten worden besteed.

Stressfracturen door het herhaald of incidenteel toepassen van gerichte kracht komen vaker voor. Op dit blog besteedde ik eerder aandacht aan een sleutelbeenfractuur bij een barista. In de Heijermanslezing van afgelopen juni 2021 noemde Paul Kuijer een stressfractuur van een kozijnenmonteur als voorbeeld.

Bronnen

Torul, D., Omezli, M. M., Ayranci, F., & Altay, D. A. (2021). An Unusual Occupational Injury: Radial Crack Related to Tooth Extraction. Odovtos-International Journal of Dental Sciences, 170-173.

Badjate S.J., Cariappa K.M. Scapholunate dislocation: A rare occupational hazard. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery. 2007; 45: 236-237