Van 1 tot 10 een overzicht van de tien dodelijkste beroepsziekten in de geschiedenis. Op 1 staat de meest dodelijke en dat is silicose, maar ook de anderen zijn niet fijn. Gelukkig zijn ze in de moderne tijd niet meer allemaal even belangrijk, hoewel het met een aantal ook nu nog oppassen blijft.

1. Silicose

Silicose is de ziekte met de dubieuze reputatie de meest wijdverbreide beroepslongziekte te zijn. Het is ook een van de dodelijkste beroepsziekten. Het komt nog altijd overal ter wereld voor, maar vooral in zich ontwikkelende landen. Het wordt veroorzaakt door het inademen van kristallijn silica of kwarts. Het zorgt voor een chronische ontsteking in de longen die uiteindelijk leidt tot litteken- en bindweefselvorming.  De klachten zijn onder meer hoesten, koorts en kortademigheid. Dat inademing van stof hiervan de oorzaak was werd ook al door de oude Grieken vastgesteld, maar naarmate de industrialisatie toenam, kwam het meer voor. Silicose kan niet worden genezen, alleen de klachten kunnen worden behandeld. Belangrijk is dat de blootstelling aan silica verder wordt vermeden. Het gebruik van goede persoonlijke beschermingsmiddelen heeft het aantal gevallen teruggedrongen, met name in de westerse wereld. Toch duiken er geregeld meldingen op van silicose, bijvoorbeeld in de zilvermijnen in Bolivia en bij Turkse medewerkers in de textielindustrie die spijkerbroeken zandstralen.

2. Mijnwerkerslong

De mijnwerkerslong die ook wel zwarte long wordt genoemd omdat hij vooral optreedt in de steenkoolmijnen komt nog altijd voor. Vroeger was het zeker een van de dodelijkste beroepsziekten. De mijnwerkerslong ontstaat door het langdurig inademen van steenkoolstof dat zorgt voor chronische ontsteking van het longweefsel en uiteindelijk tot bindweefselvorming en verlies van longblaasjes. Ook nu nog overlijden duizenden mensen per jaar aan deze ziekte die in de Verenigde Staten zelfs weer meer voorkomt nu de steenkolenmijnen daar weer meer worden gebruikt.

3. Mesothelioom

Mesothelioom is een vorm van kanker die ontstaat in het mesothelioom, de weefsellaag die alle organen bedekt in het lichaam. Het is een vorm van kanker die vrijwel uitsluitend wordt veroorzaakt door het inademen van asbestvezels. De ziekte treedt pas tientallen jaren na inademing op (20-60) en geeft dan symptomen als pijn in de borst, vermoeidheid, zwelling van nek en aangezicht, trombose, geelzucht en interne bloeding. Vanaf het begin van de jaren twintig zijn de risico’s van asbest onderkend, maar het duurt tot de dag van vandaag voordat het gebruik wereldwijd is uitgebannen. Bovendien komen nog vele jaren na het staken van de blootstelling nieuwe gevallen aan het licht. Ook zijn er nog risico’s van blootstelling, met name bij sloop- en verbouwingsactiviteiten. Nog altijd is mesothelioom een van de dodelijkste beroepsziekten.

4. Loodvergiftiging

Loodvergiftiging is een potentieel dodelijke ziekte door het ophopen van lood in het lichaam. De symptomen variëren van bloedarmoede en buikklachten tot hoofdpijn met toevallen en coma. Beroepsmatige blootstelling is nog altijd een belangrijke oorzaak van loodvergiftiging. Dergelijke blootstelling kan op veel plaatsen optreden, zoals onder fabriekswerkers die producten maken die lood bevatten, mijnwerkers in loodmijnen, loodgieters, glasindustrie-werkers, lassers, drukkers etc. Loodvergiftiging was een van de omgevingsfactoren waarvan de de risico’s voor de gezondheid werden herkend, namelijk vanaf de tweede eeuw voor Christus. Toch worden mensen er ook nu nog ziek van en kunnen ze er aan overlijden.

5. Asbestose

Asbestose is een chronische longaandoening die wordt veroorzaakt door het inademen van asbestvezels. Het komt vooral voor bij werkenden die in contact komen met hoge concentraties asbest of er zeer lang mee in contact komen. De ziekte leidt tot benauwdheid en uiteindelijk tot ernstige ademhalingsproblemen omdat bindweefseling-vorming van de long gaat optreden. Ook is bij mensen met asbestose de kans op longkanker en mesothelioom flink verhoogd. Er is sprake van een zeer lange periode tussen blootstelling en optreden van de ziekte, meestal tientallen jaren.

6. Anthrax

Anthrax wordt tegenwoordig vooral gezien als biologisch wapen, maar is in feite een ziekte die bij grazende dieren voorkomt en wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze bacterie kan ook een ernstige en fatale ziekte bij mensen veroorzaken. De bacterie kan worden overgedragen door inslikken, inademen of direct contact. Werkende mensen kunnen het oplopen in hun contact met besmette dode dieren. De sporen van de bacterie kunnen zeer lang aanwezig blijven in vlees en dierenhuiden van besmette dieren en ook na lange tijd nog ziekte veroorzaken bij mensen die ermee in contact komen.

7. Byssinose

Deze longaandoening die ook wel de naam maandag koorts (“Monday fever”) of bruine longen ziekte (“brown lung disease”) heeft kwam aanvankelijk vooral voor bij textielwerkers, vooral jonge vrouwen in de textielfabrieken waar katoen, vlas, hennep, jute en sisal werd verwerkt.  Blootstelling aan het stof van katoen etc. was hoog in de slecht geventileerde werkruimten. Het veroorzaakt benauwdheid, hoesten en ademhalingsproblemen waarbij nu wordt aangenomen dat deze vooral werden veroorzaakt door de endotoxinen van de bacteriën die voorkwamen in het organisch materiaal. In ernstige gevallen trad bindweefsel op in de longen en gingen mensen eraan dood. Eind vorige eeuw overleden in de Verenigde Staten nog circa 80 mensen aan byssinose.

8. Radium kaak

Een andere blootstelling die leidde tot kaakproblemen was die aan ” glow in the dark” verf die werd gebruikt op klokken en horloges. Deze verf bevatte radium als belangrijkste element en was dus radioactief. Begin 20e eeuw werkten er vooraf vrouwen mee bij United States Radium Corporation die deze verf met de handelsnaam ” Undark” produceerde. De vrouwen hadden de opdracht de cijfers op klokken en horloges te schilderen en likten daarbij aan de penselen. Dit bleek niet zo gezond en leidde tot zwelling, pijn, bloedingen en poreus worden van de kaak en uiteindelijk tot het overlijden van een aantal vrouwen. Hoewel het bedrijf aanvankelijk ontkende dat sprake was van stralingsnecrose, was het aantal ernstige ziektegevallen te hoog om te negeren. Met enige simpele maatregelen om de werknemers te beschermen werd het probleem uiteindelijk opgelost.

9. Necrose van de kaak door fosforblootstelling: Phossy jaw

Necrose van de kaak werd voor het eerst gezien bij lucifermakers in de 19e en het begin van de 20e eeuw. In 1888 staakten de Londense lucifermeisjes (“London match girls”) vanwege hun gezondheid en dit maakte duidelijk dat het werken met witte fosfor voor de luciferkoppen ernstige gezondheidsproblemen met zich mee bracht. De fosfordampen richten grote schade aan in het bot van de kaak.  Dit leidde tot ernstige pijn in de tanden, zwellingen van het tandvlees en abcessen in het kaakbot. – Throbbing toothaches, extreme swelling of the gums and abscesses in the jawbone followed. Uiteindelijk kon ook hersenbeschadiging optreden en kon men overlijden. De enige behandeling toen was het verwijderen van het aangedane kaakbot. Pas na 1906 toen het gebruik van witte fosfor werd verboden, nam het aantal gevallen van “Phossy jaw” af.

10. Scrotum-kanker bij schoorsteenvegers

Schoorsteenvegers-kanker is een vorm van huidkanker van het scrotum veroorzaakt door blootstelling aan roet. Het is een van de allereerste vormen van beroepskanker die werd beschreven. De Engelse chirurg Sir Percival Pott publiceerde erover in 1775 toen hij het opmerkte bij jonge mannen en tieners die al hun halve leven waren blootgesteld aan roet tijdens hun werk als schoorsteenveger. Hij legde wel het verband tussen de ziekte en de blootstelling, maar echt bewezen werd dit pas in 1922 toen de kankerverwekkende stoffen in roet werden ontdekt.

Dit waren de dodelijkste beroepsziekten. Lees meer over de huidige beroepsziekten, die gelukkig niet allemaal zo dodelijk zijn:
kijk bijvoorbeeld eens op de pagina “Beroepsziekten beschreven“

Series Navigation

<< Blootstelling aan silica risicovol voor het hartSilicose, terug van nooit weggeweest >>