Contact met chemische stoffen kan leiden tot acute problemen. Dat kan thuis gebeuren en daarbij zijn vooral huishoudchemicaliën betrokken of stoffen die in hobby of bij het klussen worden gebruikt. Maar uiteraard kunnen ook problemen optreden na acute blootstelling op de werkplek, bijvoorbeeld bij een een bedrijfsongeval. Chemische bedrijfsongevallen maken maar een beperkt deel uit van het totaal aantal bedrijfsongevallen, maar ze kunnen ernstig uitpakken.

Wie even zoek op het blog over Bedrijfsongevallen in Nederland komt al gauw wat meldingen tegen. Zoals deze betrekkelijk recente voorbeelden:

Rijssen: vier mensen naar ziekenhuis na geknapt chemisch pakket

In Rijssen zijn dinsdagmorgen een aantal pakketbezorgers onwel geraakt, nadat een pakketje in het bedrijf geknapt was. Daarin zat een chemische stof, die bij meerdere bezorgers voor klachten zorgde. Ambulance en brandweer zijn massaal aanwezig in Rijssen. Vier mensen zijn afgevoerd naar het ziekenhuis. De precieze inhoud van het pakketje wordt nog onderzocht. Volgens de politie was het pakketje ten val gekomen bij de bezorgdienst, waarna zich een chemische geur door het bedrijf verspreidde. Meerdere aanwezigen hadden last van traanogen, een aantal voelde zich licht onwel. 
Bron: Tubantia, 16 april 2019

Arnhem: Groot alarm na bedrijfsongeval met zwavelzuur

Een persoon is vanochtend bij Freudenberg Household Products op industriepark Kleefse Waard in Arnhem in contact gekomen met verdund zwavelzuur. Het slachtoffer is ter controle naar het ziekenhuis gebracht, meldt de veiligheidsregio (VGGM).  Volgens de brandweer raakte bij het bedrijf dat sponzen en zemen maakt ‘tijdens het productieproces’ rond 10.00 uur een leiding defect waarna de persoon met de stof in contact kwam. Er waren werkzaamheden aan de gang waarbij iets mis is gegaan.
Bron: De Gelderlander, 22 februari 2019

Voor de eerste hulp en vragen is voor professionele hulpverleners 24 uur per dag en 7 dagen in de week hulp beschikbaar van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) via het telefoonnummer 030-274 8888  en Vergiftigingen.info . Het NVIC
is het kenniscentrum voor de klinische toxicologie in Nederland en maakt deel uit van het UMC Utrecht. Het NVIC informeert artsen, apothekers en andere professionele hulpverleners over de mogelijke gezondheidseffecten en behandelingsmogelijkheden bij vergiftigingen. en geeft in haar jaarlijkse rapporten een overzicht van acute intoxicaties.

Toename bedrijfsongevallen met chemische stoffen

In het op 24 augustus 2018 verschenen jaaroverzicht over 2017 komen ook bedrijfsongevallen met chemische stoffen waarvoor het NVIC geraadpleegd is aan de orde. Het jaaroverzicht stelt dat sprake is van een opmerkelijke trend, namelijk een flinke toename van het aantal bedrijfsongevallen. In 2017 werden 685 bedrijfsongevallen gemeld met 713 betrokken personen. Dit is een sterke toename ten opzichte van 2016, toen het aantal bedrijfsongevallen 476 bedroeg.

Bij deze bedrijfsongevallen gaat het vaak om  inademing van een gas, damp of poeder dat per ongeluk vrijkomt bij het werken met gevaarlijke stoffen. Bij vloeistoffen komt geregeld huid- en oogcontact voor. Defecten aan apparatuur, onvoldoende kennis over de gevaren van het werken met chemische stoffen en onvoldoende gebruik van beschermende kleding liggen vaak ten grondslag aan deze bedrijfsongevallen. Ook bij onderhouds- en reparatiewerkzaamheden kunnen ongelukken voorkomen. Het NVIC vindt de toename in het aantal ongevallen zorgelijk omdat bedrijfsongevallen de opmaat kunnen vormen tot grotere calamiteiten. Het NVIC werd in 2017 geraadpleegd bij 53 van dergelijke grotere ongevallen en calamiteiten met gevaarlijke stoffen.

Zweedse cijfers uit een vergelijkbare bron

In 2018 verscheen ook een interessant artikel waarin een analyse is gemaakt van bedrijfsongevallen met chemische stoffen in Zweden. De gegevens komen van het Zweedse vergiftigingen informatie centrum (Swedish Poisons Information Centre). Doel van de analyse was na te gaan of de gegevens van het SPIC geschikt zijn voor surveillance van bedrijfsongevallen en -incidenten.

Alle 8240 rapportages van telefoongesprekken over bedrijfsongevallen met chemische stoffen tussen 2010 en 2014 werden geanalyseerd. Een derde van de vragen kwam van hulpverleners en de rest kwam van mensen in de bedrijven of op de werkplek (dit kan in Nederland dus niet!). Van de mensen op de werkplek kreeg 54% advies hoe ze ter plekke konden (be)handelen.

Volgens de experts aan de telefoon (artsen en apothekers) was bij circa 20% van de meldingen sprake van een groot risico met ernstige symptomen. Er waren vooral ongevallen met alkalische producten (n = 1510, zonder ammonia), met koolwaterstoffen (n = 1129, inclusief gehalogeneerde koolwaterstoffen) en zuren (n = 984). De meeste vragen werden gesteld over blootstelling van de ogen (n = 3049), gevolgd door inademing (n = 2635) en huidcontact (n = 1438).

De onderzoekers stellen vast dat de informatie van het SPIC inzicht geeft in ongevallen en incidenten in bedrijven met chemische stoffen. Ze vinden ook hogere aantallen dan de officiële cijfers van arbeidsongevallen uitwijzen. De informatie van vergiftigingen informatie centra kunnen daarmee een waardevolle aanvulling zijn voor een beter zicht op chemische incidenten op de werkplek.

Bronnen:

NVIC JAAROVERZICHT 2017 dd 24 augustus 2018

NVIC JAAROVERZICHT 2018 dd 29 juli 2019

Linda Schenk, Karin Feychting, Anita Anna, Mattia, MattiasÖberg Records from the Swedish poisons information centre as a means for surveillance of occupational accidents and incidents with chemicals Safety Science Volume 104, April 2018, Pages 269-275