Wanneer roestvrijstaal (RVS) gelast is, moet de lasnaad vaak schoon en glad gemaakt worden. Hierbij wordt zogenaamde beitspasta gebruikt dat vaak een mengsel is waarin waterstoffluoride (HF) en salpeterzuur (HNO3) zijn gemengd met hulpstoffen. Het is een corrosief, giftig en sterk irriterend mengsel dat alleen verwerkt zou moeten worden met adembescherming omdat bij verhitting nitreuze dampen ontstaan. Het onderstaande artikel behandelt een casus waarbij inademing van de beitspasta dampen leidde tot acute schade aan de longen.
Casus
Het gaat om een man van 28 werkzaam in een productiebedrijf die op per ongelijk dampen van beitspasta in heeft geademd gedurende ongeveer 2 minuten, ondanks het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. Hij werd acuut benauwd en had last van een productieve hoest. Er was geen sprake van een recente infectie, koorts, tuberculose of andere aandoeningen. Hij rookte niet en dronk geen alcohol.
Hij werd opgenomen op de intensive care met de diagnose acute respiratoir airway distress syndroom ofwel RADS. Hij wordt behandeld met beademing, calciumgluconaat, corticosteroïden en antibiotica. Na een week kon hij naar huis zonder veel restklachten.
Oorzaak
Inhalatie van een grote variëteit aan gassen en dampen kan leiden tot acute beschadiging van de longen met vooral acute ontsteking. De water oplosbare stoffen geven vooral schade aan de bovenste luchtwegen, terwijl minder oplosbare gassen als nitreuze dampen hun effect meer in de kleine luchtwegen uitoefenen.
Omdat beitspasta een mengsel is van twee giftige stoffen moet rekening gehouden worden met beide stoffen.
Waterstoffluoride (HF) veroorzaakt necrose waarbij fluoride meer giftig is dan de waterstof ionen. De sterk negatieve fluoride ionen dringen diep door in de weefsels en binden calcium zodat een hypocalcemie (en hypomagnesimie) ontstaat, maar dat ook kan leiden tot celdood en weefselschade.
Het is bekend dat ernstig en met enige vertraging optredende gezondheidsproblemen kunnen ontstaan na blootstelling aan verdunde (<20%) oplossingen van HF. Bij geconcentreerde oplossingen (>40%) treden de effecten snel op en gaan gepaard met ernstige pijn en huidbeschadiging. Het inslikken van 30 ml van een 5% oplossing van HF kan dodelijk zijn.
De gezondheidsklachten bij blootstelling aan HF hangen af van de blootstellingsroute. Er kan sprake zijn van oogirritatie, diarree, hoest, piepen bij milde vergiftigingsgevallen. Bij hogere blootstelling treden brandwonden in het maagdarmkanaal op, bloedingen in de maag en ontsteking van de alvleesklier.
Bij inslikken of inademen kunnen ook systemische effecten optreden zoals hypocalcemie, hartritmestoornissen, hyperkaliemie, hypomagnesimie, acidose en hartstilstand. De schade aan het hart treedt meestal op binnen 6 uur na een ernstige blootstelling. Verder kan sprake zijn van kortademigheid, benauwdheid door luchtwegvernauwing, een chemische longontsteking en longoedeem, schade aan de bovenste luchtwegen, RADS en longfalen.
Bij de behandeling van HF vergiftiging wordt gebruik gemaak van calciumgluconaat als tegengif. Calcium bindt aan de fluoride ionen en voorkomt daarmee weefselschade en fluorvergiftiging. Verder worden de diverse klachten behandeld volgens de gebruikelijke protocollen.
Gezondheidsklachten door salpeterzuur inhalatie kunnen variëren en zijn onvoorspelbaar. Soms is sprake van spastische luchtwegvernauwing, longoedeem, maar er kan ook bronchiolitis obliterans ontstaan.
Conclusie
Het werken met beitspasta om lasnaden af te werken is een taak met gezondheidsrisico’s, zeker wanneer de pasta aangebracht wordt op nog niet afgekoeld roestvrijstaal. Goede bescherming van zowel de ademhaling als de huid is van groot belang. Het moet ook voorkomen worden dat vloeistof in de kleren trekt. De bedrijfshulpverleners moeten goed geïnformeerd zijn over het gebruik van deze stof en hoe te handelen bij incidenten.
Bron:
S Bavikar Purva, K Dattarai More, Acute lung injury after exposure to fumes of pickling paste in a fabrication worker Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine Year : 2018 | Volume : 22 | Issue : 1 | Page : 54-56