Bestaat er een witte tenen syndroom door voettrillingen? Bij de helpdesk van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten is een enkele keer de vraag gesteld of het mogelijk was dat werknemers klachten zouden kunnen ontwikkelen ten gevolge van blootstellingen aan lichaamstrillingen via de voeten. Het gaat dan vaak over werknemers die langdurig blootstaan aan voettrillingen wanneer ze op trillende platen van bijvoorbeeld wegenbouwmachines staan.

Over het effect van lichaamstrillingen op rugklachten was op dat moment al wel literatuur beschikbaar, over andere effecten niet.

Inmiddels is wel geschreven over het optreden van witte tenen bij blootstelling aan trillingen via de voeten. Het is een syndroom dat wat betreft klachten vergelijkbaar is met de al langer bekende witte vingers ten gevolge van het werken met trillend handgereedschap. Deze klachten worden gezien als een onderdeel van het Hand-arm-vibratiesyndroom HAVS. Hierbij is sprake van vasculaire, neurologische en spier- en gewrichtsklachten door blootstelling van de handen aan trillingen

In 2010 verscheen een interessante casus beschrijving (Thompson et al. 2010) van deze klachten aan de voeten, in het Engels aangeduid met “Vibration white foot“. Het ging om een 54-jarige mijnwerker die als belangrijkste klachten last had van wit worden en pijn aan zijn tenen. Deze klachten traden vooral op in de kou. Hij was gedurende 18 jaar blootgesteld geweest aan trillingen via de voeten omdat hij werkte met boorapparatuur die op een voertuig was geplaatst. Bij onderzoek met koude provocatie en plethysmografie van de tenen werd aangetoond dat zijn klachten werden veroorzaakt door dezelfde vaatspasmen die bij HAVS optreden.

Trillingsfrequentie

In 2011 publiceerde Leduc et al. 2011 een studie naar de karakteristieken van trillingen die via de voeten het lichaam binnen komen in de mijnbouw. Het bleek dat er met name een verschil was in frequentie van de trillingen tussen bijvoorbeeld locomotieven (lager dan 6,3 Hz) en de hef-platformen en platformen van waaraf bijvoorbeeld geboord werd (vooral tussen 31,5 en 40 Hz). Veel van de onderzochte mijnwerkers klachten over een onprettig gevoel in de benen en bij twee werd vibration white feet vastgesteld.

In 2014 keek dezelfde Canadese onderzoeksgroep hier opnieuw naar en concludeerden ze dat bij frequenties later dan 10 Hz een laag risico op gezondheidseffecten van trillingen aanwezig is. Wel werden klachten gevonden bij 28 Hz en vooral bij 40 Hz of meer. Bij frequenties boven 40 Hz lijkt het risico op vaatafwijkingen en neurologische problemen het grootst.

A. M. S. Thompson, R. House, K. Krajnak and T. Eger Vibration-white foot: a case report Occupational Medicine Volume 60, Issue 7 Pp. 572-574

Mallorie Leduc, Tammy Eger, Alison Godwin, James P. Dickey en Ron House Examination of vibration characteristics, and reported musculoskeletal discomfort for workers exposed to vibration via the feet JOURNAL OF LOW FREQUENCY NOISE, VIBRATION AND ACTIVE CONTROL Vol. 30 No. 2 2011 197-206

Eger et al. 2014 Vibration induced white-feet: Overview and field study of vibration exposure and reported symptoms in workers Work, vol. 47, no. 1, pp. 101-110, 2014